و بعضى ديگر گفته‌اند: منظور پسر خوانده‌هايى است كه بر حسب رسوم جاهليت به صرف ادعا فرزند كسى مى‌شدند، خداى تعالى در اسلام دستور داد كه اين پيوند را هم چنان حفظ كنند، و چيزى از ارث خود را براى آنها وصيت كنند و فرمود:(فَآتُوهُمْ نَصِيبَهُمْ) (يعنى بهره و سهم پسر خوانده‌هاى خود را بدهيد).

و اين بر هيچ دانشمند دقيق پوشيده نيست كه نه سياق آيه شريفه با هيچ يك از اين معانى مساعد است، و نه الفاظ آيه و به همين جهت از اين كه وقت خود و خواننده را صرف ايراد و اشكال به اين وجوه بسازيم صرفنظر نموديم.

(الرِّجالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّساءِ بِما فَضَّلَ اللَّهُ بَعْضَهُمْ عَلى‌ بَعْضٍ وَ بِما أَنْفَقُوا مِنْ أَمْوالِهِمْ) كلمه (قيم) به معناى آن كسى است كه مسئول قيام به امر شخصى ديگر است، و كلمه (قوام) و نيز (قيام) مبالغه در همين قيام است، و مراد از جمله: (بِما فَضَّلَ اللَّهُ بَعْضَهُمْ عَلى‌ بَعْضٍ‌) آن زيادتهايى است كه خداى تعالى به مردان داده، به حسب طاقتى كه بر اعمال دشوار و امثال آن دارند، چون زندگى زنان يك زندگى احساسى و عاطفى است، كه اساس و سرمايه‌اش رقت و لطافت است، و مراد از جمله: بما انفقوا مهريه‌اى است كه مردان به زنان مى‌دهند، و نفقه‌اى است كه همواره به آنان مى‌پردازند.

و از عموميت علت به دست مى‌آيد كه حكمى كه مبتنى بر آن علت است يعنى قيم بودن مردان بر زنان نيز عموميت دارد، و منحصر به شوهر نسبت به همسر نيست، و چنان نيست كه مردان تنها بر همسر خود قيمومت داشته باشند، بلكه حكمى كه جعل شده براى نوع مردان و بر نوع زنان است، البته در جهات عمومى كه ارتباط با زندگى هر دو طايفه دارد، و بنا بر اين پس آن جهات عمومى كه عامه مردان در آن جهات بر عامه زنان قيمومت دارند، عبارت است از مثل حكومت و قضا (مثلا) كه حيات جامعه بستگى به آنها دارد، و قوام اين دو مسئوليت و يا بگو دو مقام بر نيروى تعقل است، كه در مردان بالطبع بيشتر و قوى‌تر است، تا در زنان همچنين دفاع از سرزمين با اسلحه كه قوام آن برداشتن نيروى بدنى و هم نيروى عقلى است، كه هر دوى آنها در مردان بيشتر است تا در زنان.

و بنا بر اين، اين كه فرمود:(الرِّجالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّساءِ)، اطلاقى تام و تمام دارد، و اما جملات بعدى كه مى‌فرمايد:

(فَالصَّالِحاتُ قانِتاتٌ ...) كه ظاهر در خصوصياتى است كه بين زن و شوهر هست نمى‌خواهد اين اطلاق را مقيد