آيد تخم چشم را از كاسه در آورد، با اينكه بينايى چشم بينايى دست نيز هست).

[موقعيت طبيعى هر يك از زن و مرد و اعمال هر يك از آنها موجب اختصاص هر يك به چيزى است‌]

(لِلرِّجالِ نَصِيبٌ مِمَّا اكْتَسَبُوا، وَ لِلنِّساءِ نَصِيبٌ مِمَّا اكْتَسَبْنَ) راغب اصفهانى‌[1] يادآور شده كه كلمه (اكتساب) در بدست آوردن فايده‌اى استعمال مى‌شود كه انسان خودش از آن استفاده كند، و معناى كلمه (كسب) از معناى اكتساب عمومى تر است، هم آن را شامل مى‌شود و هم آنچه را كه براى غير بدست مى‌آورد، بيانى كه ما در باره تمنا مورد بحث داشتيم نتيجه مى‌دهد كه اين جمله همان نهى سابق يعنى نهى از تمنا را بيان مى‌كند، و به منزله تعليلى براى آن است، مى‌فرمايد: آن چنان آرزو كه گفتيم در دل راه مدهيد، براى اين كه هر مزيتى مخصوص صاحب آن مزيت است، اگر مثلا مرد داراى مزيت ارث دو برابر است، به خاطر نفسيتى است كه خاص او است، و خلاصه به خاطر اين است كه مرد خلق شده، و يا به خاطر اعمالى است كه بدن او انجام مى‌دهد، مردان اگر مى‌توانند مثلا چهار زن بگيرند، و زنان نمى‌توانند بيش از يك شوهر داشته باشند، براى اين است كه مردان در مجتمع بشرى موقعيتى دارند، كه اقتضاى چنين مزيتى دارد، و زنان آن موقعيت را ندارند، و اگر در ارث دو برابر زنان ارث مى‌برند، باز به همين جهت است، و همچنين زنان اگر نصف سهم مردان ارث مى‌برند، در عوض خرج زندگيشان به عهده مردان است، و در امر ازدواج، زنان مخصوص شده‌اند به گرفتن مهر و مردان نبايد مهريه بگيرند به خاطر موقعيت خاصى است كه زنان دارند.

اين از نظر موقعيت خلقتى زن و مرد، از نظر اعمال بدنى نيز چنين است، اگر مرد و يا زن از راه عمل چيزى به دست مى‌آورد خاص خود او است، و خداى تعالى نمى‌خواهد به بندگان خود ستم كند.

از اينجا روشن مى‌شود كه مراد از اكتساب در آيه نوعى حيازت و اختصاص دادن به خويش است، اعم از اين كه اين اختصاص دادن به وسيله عمل اختيارى باشد، نظير اكتساب از راه صنعت، و يا حرفه و يا به غير عمل اختيارى، ليكن بالآخره منتهى شود به صفتى كه داشتن آن صفت باعث اين اختصاص شده باشد، مانند مرد بودن مرد، و زن بودن زن.

پيشوايان علم لغت، هر چند كه در باره دو واژه كسب و اكتساب گفته‌اند كه هر دو مختصند بدان جايى كه عمل به اختيار آدمى انجام شود، هم چنان كه واژه طلب و امثال آن مختص به اين گونه موارد است، ليكن اين تفاوت را بين دو واژه گذاشته‌اند كه در كلمه‌

[1] مفردات راغب ص 430.