نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 4 صفحه : 443
و نيز از اين جا روشن مىشود كه نظريهاى كه بعضى
از مفسرين در ذيل جمله(وَ أَنْ تَصْبِرُوا خَيْرٌ
لَكُمْ) دادهاند فاسد است، او گفته معناى جمله مذكور اين است كه اگر
فشار تجرد را تحمل كنيد، و با كنيزان ازدواج نكنيد برايتان بهتر است، براى اينكه
ازدواج با كنيزان نوعى تن به ذلت و خوارى دادن و نوعى سبكى است.
و علت فاسد
بودن اين نظريه اين است كه جمله(بَعْضُكُمْ مِنْ بَعْضٍ) بطور قطع با
آن منافات دارد.
(فَانْكِحُوهُنَّ بِإِذْنِ أَهْلِهِنَّ وَ آتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ
مُحْصَناتٍ غَيْرَ مُسافِحاتٍ وَ لا مُتَّخِذاتِ أَخْدانٍ) مراد از
كلمه (محصنات) زنان عفيف است، زيرا زنان شوهردار قابل نكاح كردن نيستند، و مراد از
مسافحات معنايى مقابل جمله (متخذات اخدان) است، و كلمه (أخدان) جمع كلمه (خدن) به
كسره خا است، كه به معناى دوست است و اين كلمه مذكر و مؤنثش و مفرد و جمعش يكسان
است، يعنى هم به دوست مذكر خدن گفته مىشود، و هم به دوست مؤنث هم به جماعت دوستان
خدن گفته مىشود و هم به يك فرد، و اگر در مورد بحث به صيغه جمع آمده، براى اين
بود كه در دلالت بر كثرت و زيادى تصريح داشته باشد، و بفهماند وقتى كسى به منظور
فحشا و زنا كردن دوستى مىگيرد، به او و به مثل او قناعت نمىكند، چون نفس آدمى
حريص است، اگر قرار باشد خواست نفس را بر آورد، و آن را اطاعت كند حتما دوستان
زيادى براى فحشا مىگيرد.
بنا بر اين
وقتى كلمه (مسافحات) در مقابل كلمه (متخذات اخدان) قرار گرفته، معلوم مىشود اين
دو يك معنا ندارد، آن مفسرى هم كه گفته: مراد از سفاح زناى علنى، و مراد از گرفتن
دوست، زناى پنهانى است به همين مقابله نظر داشته، چون مساله دوستگيرى در بين عرب،
حتى در بين زنان آزاد و زنان برده آنان متداول بوده و مردم كسى را به اين جهت
ملامت و مذمت نمىكردند ولى به خاطر زناى علنى با زنان آزاد ملامت مىكردند.
و مراد از
جمله:(فَانْكِحُوهُنَّ بِإِذْنِ أَهْلِهِنَّ) اين است كه
مردم را ارشاد كند به اين كه زنان برده را نكاح كنند، اما به شرطى كه با اذن صاحب
كنيز باشد، چون اختيار امور كنيزان تنها به دست صاحبان آنان است و نه فرد ديگر و
اگر از صاحب كنيزان تعبير فرمود به اهل آنان، خواست تا به مقتضاى جمله:(بَعْضُكُمْ مِنْ بَعْضٍ) عمل كرده باشد، و بفهماند كنيز هم يكى از
افراد خانواده مولا است، و مولاى او اهل او است.
و مراد از
اينكه فرمود:(وَ آتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ)، اين است كه
مهريه آنان را به طور
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 4 صفحه : 443