مى‌شد كه افراد ديگر از اين معنا سوء استفاده نموده و كلاه سر آنان بگذارند و با آسان‌ترين راه يعنى با چند كلمه چرب و نرم و وعده‌هاى دروغين، تمامى وسايل زندگى را از دست ايتام بيرون آورند و با يك و يا چند معامله غررى يتيم را به روز سياه بكشانند.

پس رشد شرطى است كه عقل اشتراط آن را در اينگونه امور واجب و لازم مى‌داند، و اما در امثال عبادات، بر همه روشن است كه هيچ حاجتى به رشد نيست، و همچنين است در امثال حدود و ديات، چون تشخيص و درك اين معنا كه زنا بد است و مرتكب آن محكوم به حدود مى‌باشد، و نيز زدن و كشتن مردم زشت و مرتكب آن محكوم به احكام ديات است احتياجى به رشد ندارد و هر انسانى قبل از رسيدن به حد رشد نيز نيروى اين تشخيص را دارد و دركش نسبت به اين معانى قبل از رسيدن به رشد و بعد از آن تفاوت نمى‌كند.

(وَ لا تَأْكُلُوها إِسْرافاً وَ بِداراً أَنْ يَكْبَرُوا ...) كلمه: اسراف به معناى تعدى و تجاوز از حد اعتدال در عمل است و كلمه: بدار به معناى مبادرت و شتافتن در انجام عمل مى‌باشد و جمله‌(وَ بِداراً أَنْ يَكْبَرُوا) در معناى اين است كه فرموده باشد: زنهار! قبل از آنكه كبير شوند و حق خود را از حلق شما بيرون بكشند مالشان را بدهيد ، خواهيد گفت: پس بايد فرموده باشد: و بدارا ان لا يكبروا يعنى نگذاريد كبير شوند، بلكه قبل از آن اموالشان را به دستشان بدهيد، در پاسخ مى‌گوئيم حذف حرف نفى بعد از كلمه أن و كلمه أن بطورى كه علماى نحو گفته‌اند مرسوم و قياسى است، هم چنان كه در آيه:(يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ أَنْ تَضِلُّوا)[1] حذف شده است. بايد گفت كه اصلش لئلا تضلوا يا حذر ان تضلوا بوده است.

در آيه شريفه بين خوردن با اسراف و خوردن بعد از كبير شدن يتيم مقابله افتاده و اين مقابله مى‌فهماند كه بين آن دو فرق هست، اولى (اكل و خوردن با اسراف) تعدى به اموال ايتام است بدون اينكه حاجتى به خوردن آن باشد و بدون اينكه ولى يتيم خود را مستحق آن مال بداند، بلكه فقط از باب اجحاف و بى مبالاتى مال يتيم را مى‌خورد، ولى دومى (برداشتن از مال يتيم قبل از بزرگ شدنش) به اين معنا است كه ولى يتيم خود را مستحق اين خوردن بداند، و براى تصدى امور يتيم صاحب اجرت و حق العمل مى‌داند و مى‌خواهد اجرت زحمات خود را بردارد، چيزى كه هست اسلام به او مى‌گويد: حال كه يتيم به حد رشد رسيده، بگذار خود او در اداره اموالش زحمت بكشد، و حال كه او به حد رشد رسيده احتياجى به تو ندارد، و ممكن‌

[1] خداوند برايتان شرح مى‌دهد تا گمراه نشويد.