و نيز در آيه
ديگرى كه اوايل بعثت نازل شده، مىفرمايد:(وَ نَفْسٍ وَ ما سَوَّاها
فَأَلْهَمَها فُجُورَها وَ تَقْواها، قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَكَّاها وَ قَدْ خابَ
مَنْ دَسَّاها)[2].
و نيز
فرموده:(قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَكَّى وَ ذَكَرَ اسْمَ رَبِّهِ
فَصَلَّى)[3] و باز در
آيات نازل شده در اوايل بعثت فرموده:(قُلْ إِنَّما أَنَا بَشَرٌ
مِثْلُكُمْ يُوحى إِلَيَّ أَنَّما إِلهُكُمْ إِلهٌ واحِدٌ، فَاسْتَقِيمُوا
إِلَيْهِ وَ اسْتَغْفِرُوهُ وَ وَيْلٌ لِلْمُشْرِكِينَ، الَّذِينَ لا يُؤْتُونَ
الزَّكاةَ وَ هُمْ بِالْآخِرَةِ هُمْ كافِرُونَ، إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَ
عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَهُمْ أَجْرٌ غَيْرُ مَمْنُونٍ)[4].
و در بيان
اجمالى نواهى و سپس اوامر شرعى فرموده:(قُلْ تَعالَوْا أَتْلُ ما
حَرَّمَ رَبُّكُمْ عَلَيْكُمْ أَلَّا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئاً، وَ بِالْوالِدَيْنِ
إِحْساناً وَ لا تَقْتُلُوا أَوْلادَكُمْ مِنْ إِمْلاقٍ، نَحْنُ نَرْزُقُكُمْ وَ
إِيَّاهُمْ وَ لا تَقْرَبُوا الْفَواحِشَ ما ظَهَرَ مِنْها وَ ما بَطَنَ وَ لا
تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتِي حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِّ، ذلِكُمْ
وَصَّاكُمْ بِهِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ وَ لا تَقْرَبُوا مالَ الْيَتِيمِ إِلَّا
بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ، حَتَّى يَبْلُغَ أَشُدَّهُ، وَ أَوْفُوا الْكَيْلَ وَ
الْمِيزانَ بِالْقِسْطِ، لا نُكَلِّفُ نَفْساً إِلَّا وُسْعَها، وَ إِذا قُلْتُمْ
فَاعْدِلُوا، وَ لَوْ كانَ ذا قُرْبى، وَ بِعَهْدِ اللَّهِ أَوْفُوا، ذلِكُمْ
وَصَّاكُمْ بِهِ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ وَ أَنَّ هذا صِراطِي مُسْتَقِيماً
فَاتَّبِعُوهُ وَ لا تَتَّبِعُوا السُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِكُمْ عَنْ سَبِيلِهِ،
ذلِكُمْ وَصَّاكُمْ بِهِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ)[5].
[1] پس( چرا) انسان از كفر و طغيان باز نمىايستد چون كه خود را
بى نياز مىبيند، همانا باز گشت به سوى پروردگار تو است،( اى رسول خدا) آيا ديدى
آن كسى را كه نهى مىكند بندهاى را كه مىبيند نماز مىخواند؟ و آيا اين نهى درست
است؟ حتى در صورتى كه آن بنده بر طريق هدايت باشد؟ و به تقوا امر كند؟ و آيا اين
شخص باز دارنده اگر تكذيب كند و اعراض نمايد با اينكه مىداند خدا مىبيند، مستحق
عذاب نيست؟. سوره علق، آيه 14 .
[2] سوگند به جان آدميت كه چگونه خدايش بيافريد و فجور و تقوايش
را الهامش كرد، محققا رستگار شده است كسى كه جان خود را تزكيه كرده و محققا زيان
كرده است كسى كه آن را آلوده ساخته.
سوره شمس، آيه 10 .
[3] محققا رستگار شد كسى كه در صدد پاكى نفس بر آمد، و به ياد
نام پروردگارش افتاد و نماز خواند. سوره اعلى، آيه 15 .
[4] بگو من بشرى هستم مثل شما، تنها فرقى كه بين من و شما هست
اين است كه به من وحى مىشود كه همانا معبود شما معبودى است واحد، پس در هواداريش
استقامت كنيد و از او طلب مغفرت نمائيد و واى بر مشركين كه زكات نمىدهند و به
زندگى آخرت كفر مىورزند، محققا كسانى كه ايمان آورده و اعمال صالح انجام دادند،
پاداش مستمر قطع ناشدنى خواهند داشت. سوره فصلت، آيه 8 .
[5] بگو بيائيد تا برايتان بخوانم آنچه را كه پروردگار شما بر
شما حرام كرده و آن اينست كه هيچ چيزى را براى او شريك نگيريد و به پدر و مادر
احسان كنيد و فرزندان خود را از ترس فقر مكشيد كه رزق خود شما و ايشان را ما
مىدهيم و نزديك اعمال زشت مشويد، چه علنى آن و چه پنهانيش، و هيچ كسى را كه خدا
خونش را حرام كرده به قتل مرسانيد، مگر آنكه كشتنش حق باشد، اينها امورى است كه
پروردگارتان به آن سفارشتان كرده، تا شايد تعقل كنيد و به مال يتيم نزديك مشويد مگر
به نحوى كه براى يتيم بهتر و صرفهدارتر باشد، آنهم تا زمانى كه به رشد نرسيده،
همين كه( به رشد) رسيد مالش را به دست خودش بسپاريد، وكيل و ميزان را تمام بكشيد و
به عدالت ترازودارى كنيد، ما هيچ كسى را جز به مقدار طاقتش تكليف نمىكنيم و چون
سخن مىگوئيد، به عدالت بگوئيد هر چند كه به ضرر خويشاوندتان باشد و به عهد خدا
وفا كنيد، اينها امورى است كه پروردگارتان به آن سفارشتان كرده، باشد كه متذكر
گرديد، و اينكه اين اسلام صراط من است، كه صراطى مستقيم است، پس آن را پيروى كنيد
و زنهار، پيروى راههاى ديگر نكنيد كه شما را از راه او متفرق مىكند، اينها امورى
است كه پروردگارتان به آن سفارشتان كرده باشد كه به تقوا بگرائيد سوره
انعام، آيه 152 .
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 4 صفحه : 249