نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 20 صفحه : 372
كتابت اعمال
داشتيم، هر كس بخواهد مىتواند بدانجا مراجعه نمايد.
[ملائكه
به افعال و نيات ما علم دارند و بر هر كس دو ملك مامور ثبت و كتابت اعمال اويند]
(يَعْلَمُونَ ما تَفْعَلُونَ)- در اين جمله مىخواهد بفرمايد:
فرشتگان در تشخيص اعمال نيك از بد شما و تميز حسنه آن از سيئه آن دچار اشتباه
نمىشوند. پس اين آيه ملائكه را منزه از خطا مىدارد، هم چنان كه آيه قبلى آنان را
از گناه منزه مىداشت. بنا بر اين ملائكه به افعال بشر با همه جزئيات و صفات آن
احاطه دارند، و آن را همانطور كه هست حفظ مىكنند.
در
اين آيات عده اين فرشتگان كه مامور نوشتن اعمال انسانند معين نشده، بله در آيه زير
كه مىفرمايد:(إِذْ يَتَلَقَّى الْمُتَلَقِّيانِ عَنِ الْيَمِينِ وَ
عَنِ الشِّمالِ قَعِيدٌ)[1]
استفاده مىشود كه براى هر يك انسان دو نفر از آن فرشتگان موكلند، يكى از راست و
يكى از چپ، و در روايات وارده در اين باب نيز آمده كه فرشته طرف راست مامور نوشتن
حسنات، و طرف چپ مامور نوشتن گناهان است.
و
نيز در تفسير آيه(إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ كانَ مَشْهُوداً)[2]،
اخبار بسيار زيادى از دو طريق شيعه و سنى رسيده كه دلالت دارد بر اينكه نويسندگان
نامه اعمال هر روز بعد از غروب خورشيد بالا مىروند، و نويسندگانى ديگر نازل
مىشوند، و اعمال شب را مىنويسند تا صبح شود، بعد از طلوع فجر صعود نموده مجددا
فرشتگان روز نازل مىشوند، و همين طور.
و
در آيه مورد بحث كه مىفرمايد:(يَعْلَمُونَ ما
تَفْعَلُونَ) دلالتى بر اين معنا هست كه نويسندگان داناى به نيات نيز هستند، چون
مىفرمايد: آنچه انسانها مىكنند مىدانند، و معلوم است كه بدون علم به نيات
نمىتوانند به خصوصيات افعال و عناوين آنها، و اينكه خير است يا شر، حسنه است يا
سيئه علم پيدا كنند، پس معلوم مىشود ملائكه داناى به نيات نيز هستند.
(إِنَّ الْأَبْرارَ لَفِي نَعِيمٍ وَ إِنَّ الْفُجَّارَ لَفِي جَحِيمٍ)
اين آيه عطف به سابق نشده، بلكه استينافى است، مىخواهد نتيجه حفظ اعمال با نوشتن
نويسندگان و ظهور آن را در قيامت بيان كند.
و
كلمه ابرار به معناى نيكوكاران است، و كلمه فجار به معناى
گنهكاران پرده در است، و ظاهرا مراد كفار هتاك باشد، نه مسلمانان گنهكار، چون
مسلمانان در آتش
[1] به خاطر بياوريد هنگامى كه دو فرشته راست و چپ كه ملازم
انسان هستند اعمال او را دريافت مىدارند. سوره ق، آيه 17.
[2] همان قرآن فجر( نماز صبح) مورد مشاهده( فرشتگان شب و روز)
است. سوره اسراء، آيه 78.
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 20 صفحه : 372