نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 2 صفحه : 623
است: اين آيه در شان على بن ابى طالب نازل شد، كه
چهار درهم داشت يكى را در شب و دومى را در روز و سومى را پنهانى و چهارمى را علنى
صدقه داد.[1] و در
تفسير برهان از كتاب مناقب بن شهراشوب از ابن عباس و سدى، و مجاهد و كلبى، و ابى
صالح، و واحدى، و طوسى، و ثعلبى، طبرسى و ماوردى، و قشيرى و شمالى و نقاش و فتال،
و عبد اللَّه بن حسين، و على بن حرب طائى، نقل كرده كه همه نامبردگان در تفسيرهاى
خود گفتهاند: على بن ابى طالب چهار درهم نقره داشت، يكى را شبانه دومى را در روز،
سومى را سرى و چهارمى را علنى صدقه داد، به دنبال آن، آيه:(الَّذِينَ يُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ بِاللَّيْلِ وَ النَّهارِ سِرًّا وَ عَلانِيَةً) نازل شد،
و در آن به تك تك درهمهاى آن جناب مال ناميده شده و او را به قبول صدقاتش بشارت
داده است.[2]
و در بعضى از
تفاسير آمده است كه: اين آيه در شان ابى بكر نازل شده، كه چهل هزار دينار داشت، ده
هزار دينار آن را شبانه، و ده هزار ديگر را در روز، ده هزار را سرى و ده هزار باقى
را علنى صدقه داد.
مؤلف: آلوسى
در تفسير خود در ذيل اين حديث گفته: امام سيوطى به دنبال نقل اين روايت گفته است
كه جريان صدقه دادن ابى بكر را ابن عساكر در تاريخش از عايشه نقل كرده، و در آن
روايت اين قسمت كه آيه در شان او نازل شده نيامده است، و گويا آن كسى كه چنين
ادعايى كرده، آن را از روايت ابن منذر فهميده، زيرا ابن منذر از ابن اسحاق نقل
كرده است كه وقتى مرگ ابى بكر نزديك شد و عمر را جانشين خود كرد، براى مردم
خطابهاى ايراد نمود، بعد از حمد و ثنائى كه خدا لايق آن است گفت: هان! اى مردم،
طمع هر چه هم كم باشد فقر است، و نوميدى از مال مردم هر چه باشد به همان مقدار غنى
است، و شما جمع مىكنيد اموالى را كه خود نمىخوريد: و آرزو مىكنيد چيزهايى را كه
به آن نمىرسيد، و بدانيد كه بخل هر چه هم كم باشد به همان مقدار نفاق است، پس
براى خود خير انفاق كنيد، كجا هستند اصحاب اين آيه؟، آن گاه آيه را تلاوت كرد، و
سيوطى در آخر مىگويد: خواننده مىداند كه اين حديث هيچ دلالتى ندارد بر اينكه آيه
شريفه در حق ابى بكر نازل شده باشد، اين بود گفتار آلوسى.
و در الدر
المنثور به چند طريق از ابى امامه و ابى الدرداء، و ابن عباس و غير ايشان