نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 2 صفحه : 324
لحظهاى است كه نزد توايم، همين كه از تو دور
مىشويم، داخل اين خانهها شده فرزندان را مىبوئيم، زن و اهل خود را مشاهده
مىكنيم آن حالتمان كه نزد تو داشتيم بر مىگردد، بطورى كه گويى اصلا چنان حالتى
نداشتهايم، آيا جا دارد اين معنا را در خود نوعى نفاق بشماريم، و از آن بترسيم؟
رسول خدا ص در پاسخشان فرمود: ابدا، اين پندارها گامهاى شيطان است، كه مىخواهد
شما را متمايل به دنيا كند به خدا سوگند اگر دائما آن حالتى را كه نزد من داريد
داشته باشيد ملائكه به مصافحه شما مىآيند: آن وقت مىتوانيد روى آب قدم بزنيد، و
اگر شما نبوديد كه گناه كنيد و به دنبالش از خدا آمرزش بطلبيد خداى تعالى خلقى
ديگر مىآفريد كه گناه كنند، و به دنبالش طلب مغفرت نمايند، و او هم ايشان را
بيامرزد، آرى مؤمن هم بسيار دچار فتنه مىشود و هم بسيار مغفرت نمايند، و او هم
ايشان را بيامرزد، آرى مؤمن هم بسيار دچار فتنه مىشود و هم بسيار به خدا بازگشت
مىكند، مگر نشنيدى كلام خداى تعالى را كه فرمود:(إِنَّ
اللَّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ، وَ يُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ)، و نيز
فرموده:(اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَيْهِ)[1].
مؤلف: نظير
اين روايت را عياشى هم در تفسير خود نقل كرده است، و اينكه فرمود:
(اگر دائما
آن حالتى را كه نزد من داريد داشته باشيد ...) اشاره است به مقام ولايت، مقامى كه
دارندهاش به كلى از دنيا منصرف مىشود، و به آنچه نزد خدا است مشرف گشته، و
مىانديشد، و ما در بحث پيرامون آيه:(الَّذِينَ إِذا أَصابَتْهُمْ
مُصِيبَةٌ) پارهاى مطالب در اين باره تقديم داشتيم.[2]
و اينكه فرمود: (اگر شما نبوديد كه گناه كنيد ...) اشاره است بر قدر، يعنى جريان
حكم اسماى الهى به مرتبه افعال و جزئيات حوادث بر طبق اقتضائاتى كه مفاهيم اسما
دارد كه توضيح آن در ذيل آيه شريفه(وَ إِنْ مِنْ شَيْءٍ إِلَّا
عِنْدَنا خَزائِنُهُ، وَ ما نُنَزِّلُهُ إِلَّا بِقَدَرٍ مَعْلُومٍ)[3] خواهد آمد، و همچنين
گفتار در باره آن در ذيل ساير آيات قدر مىآيد.
جمله: مگر
نشنيدى كلام خداى تعالى را كه فرموده: (إِنَّ اللَّهَ
يُحِبُّ التَّوَّابِينَ) ... ، جزء كلام امام ابى جعفر ع است، و خطابش به
حمران است، مىخواهد به اين وسيله توبه و تطهر را تفسير كند، اولى را به بازگشت
نمودن از گناهان به سوى خدا، و دومى را به ازاله پليدىهاى گناهان از نفس، و تيرگى
آن را از قلب