و نيز فساد اين گفتار كه گفته‌اند: آيه مورد بحث كه مى‌فرمايد (با زنان مشركه ازدواج نكنيد)، و آيه:(وَ لا تُمْسِكُوا بِعِصَمِ الْكَوافِرِ)[1] ناسخ آيه مائده هستند، و نيز اينكه گفته‌اند: آيه سوره مائده ناسخ دو آيه سوره بقره و ممتحنه هستند روشن مى‌گردد.

و وجه فساد آنها اين است كه آيه سوره بقره به ظاهرش شامل اهل كتاب نمى‌شود، و آيه سوره مائده تنها شامل اهل كتاب است پس هيچ منافاتى ميان آن دو نيست، تا بگوئيم آيه سوره بقره ناسخ آيه سوره مائده و يا منسوخ به آن است، و همچنين آيه سوره ممتحنه، هر چند عنوان (زنان كافر) در آن مورد بحث واقع شده، و اين عنوان، هم شامل اهل كتاب مى‌شود، و هم مشركين، چون كلمه (كافر) اهل كتاب را هم به اينطور شامل مى‌شود، كه با صدق آن ديگر نام مؤمن برايشان صادق نباشد، به شهادت اينكه فرموده:(مَنْ كانَ عَدُوًّا لِلَّهِ وَ مَلائِكَتِهِ وَ رُسُلِهِ وَ جِبْرِيلَ وَ مِيكالَ، فَإِنَّ اللَّهَ عَدُوٌّ لِلْكافِرِينَ)[2].

الا اينكه ظاهر آيه به بيانى كه در همان سوره خواهد آمد ان شاء اللَّه تعالى اين است كه اگر مردى مسلمان شد، در حالى كه زنى كافر در عقد دارد حرام است كه ديگر به عقد آن زن وقعى بنهد، و خلاصه او را به همسرى خود باقى بگذارد، مگر اينكه او نيز ايمان بياورد آن وقت مرد مى‌تواند به عقد سابق همسرش اعتبار قائل باشد، و اين معنا هيچ دلالتى بر ازدواج ابتدايى با اهل كتاب ندارد.

و بر فرض كه تسليم شويم، و بگوئيم: دو آيه نامبرده يعنى آيه بقره و آيه ممتحنه دلالت دارد بر حرمت ازدواج ابتدايى با زن اهل كتاب، باز هم ناسخ آيه مائده نمى‌شوند، براى اينكه آيه مائده بطورى كه از سياقش برمى‌آيد در مورد امتنان و تخفيف نازل شده، و چنين موردى قابل نسخ نيست بلكه تخفيفى كه از آن استفاده مى‌شود حاكم بر تشديدى است كه از آيه بقره فهميده مى‌شود، پس اگر نسخى در ميان شده باشد، بايد بگوئيم آيه سوره مائده ناسخ است.

علاوه بر اينكه سوره بقره اولين سوره‌اى است كه بعد از هجرت در مدينه نازل شده، و سوره ممتحنه در مدينه قبل از فتح مكه نازل شده، و سوره مائده آخرين سوره‌اى است كه بر رسول خدا ص نازل گشته، و اين سوره نمى‌تواند منسوخ واقع شود، چون بعد از آن، آيه‌اى نازل نشده، و معنا ندارد آيات سوره‌هاى قبل ناسخ آن باشد.

[1] و به عقد زنان كافر اعتبار منهيد. سوره ممتحنه آيه 10

[2] آنهايى كه( يعنى اهل كتاب كه) دشمن خدا و فرشتگان و فرستادگان او و جبريل و ميكائيلند، بدانند كه خدا هم دشمن كافران است. سوره بقره آيه 98