و در باره
نزولشان فرموده:(يُنَزِّلُ الْمَلائِكَةَ بِالرُّوحِ مِنْ أَمْرِهِ)[2].
البته در اين
ميان معناى ديگرى هست كه بعضى از مفسرين آن را احتمال دادهاند و آن اين است كه
استفهام در آيه انكارى باشد، و بخواهد تمام جمله را انكار كند، نه تنها مدخول خود
را انكار كند.
بنا بر اين
احتمال معناى آيه چنين مىشود: اين كفار منتظر همين هستند كه امرى محال محقق شود،
و آن اين است كه خدا سوار بر ابرهايى سياه به سراغشان آيد، همانطور كه يك جسم به
نزديك جسمى ديگر مىآيد، و نيز انتظار دارند ملائكه نزدشان آيد، امر و نهيشان كند،
و حال آنكه چنين چيزى محال است، پس آيه شريفه بطور كنايه محال بودن اين توقع را
افاده مىكند، كه كفار با پند و نصيحت به راه بيايند.
ليكن اين
توجيه با اينكه گفتيم آيات همه در يك سياقند نمىسازد، چون لازمه وحدت سياق اين
است كه كلام متوجه به مؤمنين باشد، و مؤمنين چنين وضعى ندارند كه به راه آمدنشان
به وسيله نصيحت محال باشد، بلكه مؤمنين در راه هستند.
علاوه بر
اينكه اگر سياق كلام براى افاده اين معنا بود خالى از رد بر كفار نمىبود، هم چنان
كه عادت قرآن در أمثال اين مقامات اين است كه گفتار طرف را رد مىكند، مانند آيه:
از اين هم كه
بگذريم اگر منظور از آيه مورد بحث چنين معنايى بود، ديگر جا نداشت جمله:(فِي ظُلَلٍ مِنَ الْغَمامِ) را اضافه كند، و همچنين در بقيه كلمات هيچ
نكته روشنى به چشم نمىخورد، و كافى بود بفرمايد:(هَلْ
يَنْظُرُونَ إِلَّا أَنْ يَأْتِيَهُمُ اللَّهُ).
[1] بلكه بندگانى محترمند كه در سخن از خدا پيشى نگرفته، و به
امر او عمل مىكنند. سوره انبيا آيه 27
[2] ملائكه روح را به امر خدا نازل مىكنند. سوره نحل آيه
2
[3] آنهايى كه اميد ديدار ما ندارند گفتند چرا ملائكه بر ما نازل
نمىشود؟ و چرا پروردگار را نمىبينيم؟ اينان در نفس خود استكبار ورزيده و طغيانى
كبير كردند. سوره فرقان آيه 21
[4] و گفتند خدا فرزند گرفته، در حالى كه خدا از آن منزه
است. سوره انبيا آيه 26
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 2 صفحه : 158