[توضيحى در باره اينكه يكى از سنن الهى به كمال رساندن همه موجودات است و انسان علاوه بر كمال تكوينى، با سنت تشريع به سوى كمال هدايت شده است‌]

(لِنَجْعَلَها لَكُمْ تَذْكِرَةً وَ تَعِيَها أُذُنٌ واعِيَةٌ) اين آيه بيان مى‌كند كه چرا ايشان را در كشتى‌هاى نجات سوار كرد، پس ضمير در نجعلها به كلمه حمل كه از جمله حملناكم استفاده مى‌شود برمى‌گردد، به اعتبار اينكه حمل مذكور رفتارى است از خدا با بشر، پس در حقيقت معناى جمله اين است كه اگر ما اين رفتار را با شما كرديم براى اين بود كه اين رفتار خود را تذكره‌اى- مايه تذكرى- براى شما قرار دهيم، تا از آن عبرت بگيريد، و اندرز شويد.

و كلمه تعيها از مصدر وعى است، و وعى به معناى ريختن چيزى در ظرف است، و مراد از وعى اذن براى آن حمل اين است كه: مردم داستان حمل كشتى نوح را در گوش و هوش خود جاى دهند و از يادش نبرند، تا اثر و فايده‌اش كه همان تذكر و اندرز گرفتن است مترتب شود.

در اين آيه با هر دو جمله‌اش به هدايت ربوبى به هر دو نوعش يعنى ارائه طريق و رساندن به مطلوب اشاره شده است، توضيح اينكه يكى از سنت‌هاى عامه ربوبى كه در سراسر عالم جارى است اين است كه هر نوع از انواع موجودات را به كمال لايقش و آن هدف نهايى كه بر حسب وجود خاص به خودش متوجه آن است برسد، و به همين منظور آن موجود را به جهازات و ابزارى مجهز كرده كه او را در رسيدن بدان هدف كمك كند، هم چنان كه قرآن كريم فرمود:(الَّذِي أَعْطى‌ كُلَّ شَيْ‌ءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدى‌)[1]، و نيز فرموده:(الَّذِي خَلَقَ فَسَوَّى وَ الَّذِي قَدَّرَ فَهَدى‌)[2]، كه توضيح آن در تفسير دو سوره طه و اعلى و غير آن دو گذشت.

انسان هم در اينكه استكمالى تكوينى و راهى به سوى كمال وجوديش دارد، مانند ساير انواع موجودات مادى است، كه همه به هدايت ربوبى به سوى كمال وجوديشان سوق داده مى‌شوند، چيزى كه هست انسان به هدايت ديگرى اختصاص يافته، و آن هدايت تشريعى است، آرى نفس انسانى استكمالى از طريق افعال اختيارى خود دارد، چون اين افعال اختيارى در اثر تكرار، اوصاف و حالات درونى در او پديد مى‌آورد، و در زندگى دنيائيش داراى ملكات و احوالى مى‌شود كه همين ملكات غايت و نتيجه زندگى او است، و با اين ملكات سرنوشت زندگى ابديش معين مى‌شود.

و همين معنا باعث شده كه در بين تمامى موجودات خصوص او، مورد عنايت بيشترى‌

[1] پروردگار من كسى است كه هر چيزى را كه خلقتش داد هدايتش هم كرد. سوره طه، آيه 50.

[2] خدايى كه خلق كرد و تمام عيار و بى‌نقص خلق كرد، و اندازه‌گيرى نموده سپس هدايت كرد. سوره اعلى، آيه 2 و 3.