بيان آيات‌

اين آيات دنباله تهديدهايى است كه در باره تكذيب‌گران رسول خدا 6 كرده بود، و عذاب آخرتى آنان را به اين بيان مسجل مى‌سازد كه مردم با تقوى در بهشت‌هاى نعيم هستند، و اينكه تكذيب‌گران و متقين يكسان نيستند، پس نمى‌توانند اميد كرامتى از خدا داشته باشند، و چون مجرمند آنچه هم از نعمت‌هاى دنيا در اختيار دارند استدراج و املاء[1] است نه نعمت و كرامت، و نيز در اين آيات رسول خدا 6 را امر مى‌كند به اينكه در برابر حكم پروردگارش صبر كند و اين امر را تاكيد مى‌نمايد.

(إِنَّ لِلْمُتَّقِينَ عِنْدَ رَبِّهِمْ جَنَّاتِ النَّعِيمِ) اين آيه شريفه بشارت و بيان حال متقين در آخرت است، در مقابل بيانى كه از حال و روز آخرتى تكذيب‌گران كرده بود.

و اگر فرمود: عند ربهم و نفرمود: عند اللَّه براى اين بود كه اشاره كند به رابطه‌اى كه تدبير و رحمت بين خدا و متقين دارد، و اينكه اگر متقين چنين نعمتى نزد خدا دارند، به خاطر اين است كه در دنيا ربوبيت را منحصر در او مى‌دانستند، و عبادت را خالص براى او انجام مى‌دادند.

و اگر كلمه جنات را به كلمه نعيم كه به معناى نعمت است اضافه كرد، براى اين بود كه آنچه از نعمت‌ها در بهشت است خالص نعمت است، نه چون دنيا كه نعمتش آميخته با نقمت و لذتش مخلوط با الم باشد، و ان شاء اللَّه به زودى در تفسير آيه‌(ثُمَّ لَتُسْئَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنِ النَّعِيمِ)[2] خواهد آمد كه مراد از كلمه نعيم ، ولايت است.

[شرح مفاد آيه‌(أَ فَنَجْعَلُ الْمُسْلِمِينَ كَالْمُجْرِمِينَ) و آيات بعد از آن كه در مقام نفى حكم مكذبان به اينكه بر فرض وجود قيامت، با مسلمانان برابرند مى‌باشد]

(أَ فَنَجْعَلُ الْمُسْلِمِينَ كَالْمُجْرِمِينَ) در بدو نظر اين احتمال به نظر مى‌رسد كه آيه شريفه مى‌خواهد حجتى را بر مساله معاد اقامه كند، همانطور كه آيه‌( أَمْ نَجْعَلُ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ كَالْمُفْسِدِينَ فِي‌)

[1] معنى استدراج و املاء در تفسير آيه سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَيْثُ لا يَعْلَمُونَ و آيه أُمْلِي لَهُمْ إِنَّ كَيْدِي مَتِينٌ خواهد آمد.

[2] سپس در آن روز همه شما از نعمتهايى كه داشته‌ايد سؤال خواهيد شد. سوره تكاثر، آيه 8.