نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 19 صفحه : 323
عملى كه
كردهاند- كه يكى از آنها نجوى است- خبر مىدهد.
(إِنَّ اللَّهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ)- اين جمله،
جمله قبلى را تعليل مىكند، و نيز علم خدا را به آنچه كه در آسمانها و زمين است-
كه در اول آيه مورد بحث بود- تاكيد مىنمايد. و نيز تاكيد مىكند كه چگونه خدا با
اهل نجوى است.
اين
آيه مىتواند در عين تاييد و تاكيد مطالب قبل تمهيد و زمينهچينى براى آيات بعد هم
باشد، و ذيل آن كه لحنى شديد دارد بىارتباط با آيات بعد كه در مقام مذمت و تهديد
است نباشد.
[مذمت
و توبيخ منافقان و بيمار دلانى كه با وجود نهى شدن از نجوى، باز هم نجوى مىكردند]
(أَ لَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ نُهُوا عَنِ النَّجْوى ثُمَّ يَعُودُونَ لِما
نُهُوا عَنْهُ ...) سياق آيات دلالت دارد بر اينكه در بين جمعى از
منافقين و بيماردلان از مؤمنين نجوى كردن عليه رسول خدا 6 و مؤمنين حقيقى شايع
شده بوده، و سخنان بيخ گوشيشان پيرامون گناه و دشمنى و نافرمانى از آن جناب بوده
تا به اين وسيله مؤمنين واقعى را آزار دهند، و آنها را محزون كنند، و گويا بر اين
عمل اصرار هم مىورزيدند، حتى از نهى خدا هم منتهى نشدند، لذا اين آيات نازل شد.
بنا
بر اين، آيه مورد بحث مذمت و توبيخ غيابى از ايشان است، و در آن روى سخن را متوجه
رسول خدا 6 كرد، و مستقيما با خود آنان سخن نگفت، تا بيشتر تحقيرشان كرده باشد و
بفهماند اهل نجوى لياقت آن را ندارند كه به شرف همكلاسى و خطاب خدا مشرف شوند، و
امرشان هم آن قدر اهميت ندارد كه خداى تعالى به خاطر آن روى سخن با ايشان كند.
و
معناى آيه اين است كه: آيا نديدى چگونه آنها كه از نجوى نهى شدند دوباره عمل
نكوهيده خود را تكرار كردند، و هم چنان مؤمنين را محزون مىكنند. و در اينكه
فرمود:
يعودون- برمىگردند و به صيغه مضارع تعبير آورد براى اين است كه استمرار را
برساند، و اگر با اينكه ممكن بود بفرمايد يعودون اليها دوباره از نجوى
تعبير به موصول و صله آورد، براى اين است كه به علت مذمت و توبيخ خود اشاره كرده
باشد، و بفهماند اگر ايشان را مذمت مىكنم به خاطر اين است كه عملى را تكرار
مىكنند كه قبلا از آن نهى شده بودند.
(يَتَناجَوْنَ بِالْإِثْمِ وَ الْعُدْوانِ وَ مَعْصِيَةِ الرَّسُولِ)-
مقابلهاى كه در اين آيه شريفه بين اثم و عدوان و معصيت رسول واقع شده مىفهماند
كه منظور از اثم آن قسم اعمالى است كه اثر سوء دارد، ولى اثر سوئش از
مرتكب آن به ديگران تجاوز نمىكند، نظير ميگسارى و قمار و بىنمازى كه صرفا مربوط
به حق اللَّه است. و منظور از كلمه عدوان آن اعمال زشتى است
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 19 صفحه : 323