نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 18 صفحه : 68
علاوه بر
اينكه خداى تعالى خودش در آيه بعد متعرض اين تهمت شده، و از آن جواب داده و دفع
كرده است، و فرموده:(أَمْ يَقُولُونَ افْتَرى عَلَى اللَّهِ كَذِباً فَإِنْ يَشَإِ اللَّهُ يَخْتِمْ
عَلى قَلْبِكَ) كه بيانش
خواهد آمد- ان شاء اللَّه تعالى.
و
بر فرض كه ما آيه را از چنين معنايى برگردانيم و به منظور دفع آن تهمت، معناى
ديگرى برايش بكنيم، اخبار بىشمارى را كه هم از طرق اهل سنت و هم از طرق شيعه در
مورد مودت اهل بيت از رسول خدا 6 روايت شده چه كنيم؟
و
اما اينكه گفتهاند: اين تفسير با آيه(وَ ما
تَسْئَلُهُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ) منافات دارد، جوابش از آنچه
گذشت روشن، و بطلانش واضح گشت، چون مضمون آيه را اگر با آياتى كه درخواست اجر را
نفى مىكند مقايسه كنيم نظير مضمون آيه(قُلْ ما
أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ إِلَّا مَنْ شاءَ أَنْ يَتَّخِذَ إِلى رَبِّهِ
سَبِيلًا)[1]
مىشود كه در سابق ذكر شد.
زمخشرى
در كشاف بعد از آن كه همين وجه را اختيار كرده، مىگويد: حال اگر بپرسى چرا فرمود:(إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبى) و نفرمود الا المودة
للقربى و يا الا مودة القربى در پاسخ مىگويم براى اينكه عرب
براى مودت ظرفى قائلند، مثلا مىگويند: لى فى آل فلان مودة من در آل فلان مودتى
دارم و نيز مىگويند ولى فيهم هوى و حب شديد من در آنان عشق و محبتى
شديد دارم و منظورشان اين است كه افراد فلان قبيله مورد و محل محبت منند.
آن
گاه مىگويد: متعلق فى القربى كلمه مودت نيست، به خلاف
اينكه فرموده باشد الا المودة للقربى كه در اين صورت متعلق
للقربى خود كلمه مودت است، و در آيه مورد بحث قهرا فى
القربى متعلق به چيزى مىشود كه حذف شده، و تقدير آن الا المودة
الثابتة فى القربى مگر مودتى كه ثابت باشد در قربى مىباشد[2].
[اشاره
به معناى اينكه خداوند بر حسن عمل مىافزايد]
(وَ مَنْ يَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فِيها حُسْناً إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ
شَكُورٌ) كلمه اقتراف به معناى اكتساب است، و كلمه
حسنه به معناى آن عملى است كه مورد رضاى خداى سبحان باشد، و در ازايش ثواب
دهد، و كلمه حسن در مورد عمل به معناى سازگار بودن آن با سعادت آدمى،
و با آن هدفى است كه او در نظر دارد، هم چنان كه مساءت و بدى و زشتى
عمل، بر خلاف اين است، و معناى زيادتر كردن حسن عمل اين است كه جهات
نقص آن را تكميل كند، و از اين باب است زيادتر كردن ثواب عمل،