منظور از آن حبط ثواب اعمال است نيز حبط معلق شده به خود اعمال، همان طور كه در اين آيه نيز چنين است. پس ناگزيريم در اينجا هم آيه را حمل كنيم به همان معنايى كه آيه حبط مربوط به كفر را حمل كرديم. آنجا گفتيم كه كفر، ثواب عمل را حبط مى‌كند، اينجا نيز بايد همين را بگوييم، و هيچ فرقى بين اين دو مورد نيست. و اين كه گفتند خلاف ظاهر است قبول نداريم، براى اينكه بطلان عمل همين است كه اثر مترتب بر آن باطل شود.

بعضى‌[1] ديگر آيه را چنين توجيه كرده‌اند كه: تنها كفر باعث حبط است، و اگر در اين آيه فرياد زدن به روى رسول خدا 6 و بلند صحبت كردن را هم باعث حبط دانسته از اين جهت نبوده كه خود اين رفتار باعث حبط مى‌شود، بلكه از اين جهت بوده كه ممكن است گاهى اين عمل باعث اذيت شدن آن جناب شود، و اذيت كردن رسول خدا 6 كفر و مايه حبط عمل است.

بعضى‌[2] هم گفته‌اند: هر چند در آيه از مطلق بلند حرف زدن نهى شده ولى ما مى‌دانيم كه ملاك آن پرهيز از عملى است كه ممكن است باعث آزار رسول خدا 6 شود و چون آزار آن جناب به اتفاق مسلمين كفر و باعث حبط عمل است، لذا به طور مطلق از عملى كه گمان آزار پيغمبر در آن هست نهى كرده، چه اينكه آزار باشد و چه نباشد. و اين به دو منظور بوده يكى حمايت از حرمت آن جناب، و يكى پيش‌گيرى و از بين بردن ماده فساد.

و چون اين عمل مورد نهى، دو قسم بوده، يكى به حد كفر مى‌رسيده و آن صورتى است كه رسول خدا 6 را آزار دهد، و يكى هم به حد كفر نمى‌رسيده، و نيز از آنجا كه دليلى نبوده اين دو قسم عمل را مشخص كند، و اگر هم فرض كنيم بوده مردم در بيشتر مواقع توجهى به آن نداشتند لذا مكلفين بايد به عنوان احتياط از هر دو قسم، احتياط مى‌كردند، تا از آن هم كه به حد اذيت مى‌رسيده اجتناب كرده باشند.

و جمله‌(أَنْ تَحْبَطَ أَعْمالُكُمْ وَ أَنْتُمْ لا تَشْعُرُونَ) هم به همين مشخص نبودن اين دو قسم اشاره مى‌كند، و الا اگر به صداى بلند سخن گفتن با آن جناب به طور مطلق حرام مى‌بود- چه به حد اذيت برسد و چه نرسد- ديگر جا نداشت بفرمايد ندانسته اعمالتان حبط شود چون مورد تكليف منحصر به يك قسم بود، يعنى بلند حرف زدن، حال اگر به حد آزار برسد كفر هم‌

[1] روح المعانى، ج 26، ص 136.

[2] مجمع البيان، ج 9، ص 130.