لام در جمله فلذلك لام تعليل است. و بعضى گفته‌اند لام به معناى الى است و معناى جمله اين است كه: پس به سوى همين دينى كه برايتان تشريع شده دعوت كن، و در ماموريت پايدارى نما.

كلمه و استقم امر از استقامت است كه به گفته راغب‌[1] به معناى ملازمت طريق مستقيم است، و جمله‌(وَ لا تَتَّبِعْ أَهْواءَهُمْ) به منزله تفسير كلمه‌(اسْتَقِمْ) است.

[بيان آيه:(وَ قُلْ آمَنْتُ بِما أَنْزَلَ اللَّهُ مِنْ كِتابٍ ...)]

(وَ قُلْ آمَنْتُ بِما أَنْزَلَ اللَّهُ مِنْ كِتابٍ)- در اين جمله مى‌فرمايد: بگو به تمامى كتابهايى كه خدا نازل كرده ايمان دارم. و در تصديق و ايمان به كتب آسمانى مساوات را اعلام كن. و معلوم است كه مراد از كتب آسمانى كتابهايى است كه مشتمل بر شريعت‌هاى الهى است.

(وَ أُمِرْتُ لِأَعْدِلَ بَيْنَكُمُ)- بعضى‌[2] از مفسرين گفته‌اند: لام در جمله لاعدل لام زائد است كه تنها خاصيت تاكيد را دارد، نظير لام در لنسلم در جمله‌(وَ أُمِرْنا لِنُسْلِمَ لِرَبِّ الْعالَمِينَ)[3]. و معناى جمله مورد بحث اين است كه: و من مامور شده‌ام بين شما عدالت برقرار كنم، يعنى همه را به يك چشم ببينم، قوى را بر ضعيف و غنى را بر فقير و كبير را بر صغير مقدم ندارم، و سفيد را بر سياه و عرب را بر غير عرب و هاشمى را و يا قرشى را بر غير آنان برترى ندهم. پس در حقيقت دعوت متوجه به عموم مردم است و مردم همگى در برابر آن مساويند.

پس جمله‌(آمَنْتُ بِما أَنْزَلَ اللَّهُ مِنْ كِتابٍ) مساوى دانستن همه كتابهاى نازله است از حيث اينكه بايد همه ايمان آورند. و جمله‌(وَ أُمِرْتُ لِأَعْدِلَ بَيْنَكُمُ) مساوى دانستن همه مردم است از حيث اينكه همه را بايد دعوت كرد، تا متوجه شرعى كه نازل شده بشوند.

بعضى‌[4] ديگر از مفسرين گفته‌اند: لام در جمله‌(لِأَعْدِلَ بَيْنَكُمُ) لام تعليل است و معناى آن اين است: اين كه من مامور شده‌ام بدانچه مامور شده‌ام بدين جهت بوده كه بين شما عدالت برقرار كنم.

و نيز در باره عدالت بعضى‌[5] گفته‌اند: مراد از آن، عدالت در داورى است. بعضى ديگر[6] گفته‌اند: عدالت در حكم است. و بعضى‌[7] ديگر معناى ديگرى كرده‌اند، ليكن همه‌

[1] مفردات راغب، ماده قوم .

[2] روح المعانى، ج 25، ص 24.

[3] و مامور شده‌ايم تسليم رب العالمين باشيم. سوره انعام، آيه 71.

[4] ( 4 و 5 و 6 و 7) روح المعانى، ج 25، ص 24.

[5] ( 4 و 5 و 6 و 7) روح المعانى، ج 25، ص 24.

[6] ( 4 و 5 و 6 و 7) روح المعانى، ج 25، ص 24.

[7] ( 4 و 5 و 6 و 7) روح المعانى، ج 25، ص 24.