بيايد، از خود نفى مى‌نمايد.

و اگر در اين آيه علم به غيب را از آن جناب نفى مى‌كند، منافات با اين ندارد كه به وسيله وحى عالم به غيب باشد، هم چنان كه در مواردى از كلام خداى تعالى به آن تصريح شده، يك جا مى‌فرمايد:(ذلِكَ مِنْ أَنْباءِ الْغَيْبِ نُوحِيهِ إِلَيْكَ)[1] و جاى ديگر مى‌فرمايد:(تِلْكَ مِنْ أَنْباءِ الْغَيْبِ نُوحِيها إِلَيْكَ)[2] و جاى ديگر مى‌فرمايد:(عالِمُ الْغَيْبِ فَلا يُظْهِرُ عَلى‌ غَيْبِهِ أَحَداً إِلَّا مَنِ ارْتَضى‌ مِنْ رَسُولٍ)[3] و نيز از همين باب است سخن مسيح كه قرآن آن را حكايت نموده، مى‌فرمايد:(وَ أُنَبِّئُكُمْ بِما تَأْكُلُونَ وَ ما تَدَّخِرُونَ فِي بُيُوتِكُمْ)[4] و نيز از يوسف حكايت نموده كه به دو رفيق زندانيش گفت:(لا يَأْتِيكُما طَعامٌ تُرْزَقانِهِ إِلَّا نَبَّأْتُكُما بِتَأْوِيلِهِ قَبْلَ أَنْ يَأْتِيَكُما)[5].

و وجه منافات نداشتن اين است كه: آياتى كه علم به غيب را از آن جناب و از ساير انبياء (ع) نفى مى‌كند، تنها در اين مقام است كه اين حضرات از آن جهت كه بشرى هستند و طبيعت بشرى دارند علم به غيب ندارند، و خلاصه طبيعت بشرى و يا طبيعتى كه اعلا مرتبه طبيعت بشرى را دارد، چنين نيست كه علم به غيب از خواص آن باشد به طورى كه بتواند اين خاصه و اثر را در جلب هر منفعت و دفع هر ضرر استعمال كند، همان طور كه ما به وسيله اسباب ظاهر جلب نفع و دفع ضرر مى‌كنيم.

و اين منافات ندارد كه با تعليم الهى از طريق وحى حقايقى از غيب برايشان منكشف گردد، همان طور كه مى‌بينيم اگر معجزه مى‌آورند، بدين جهت نيست كه افرادى از بشر و يا برجستگانى از بشرند، و اين خاصيت خود آنان است، بلكه هر چه از اين معجزات مى‌آورند به اذن خداى تعالى و امر او است، هم چنان كه مى‌بينيم در چند جا در پاسخ آنان كه پيشنهاد آيتى كرده‌اند مى‌فرمايد:(قُلْ سُبْحانَ رَبِّي هَلْ كُنْتُ إِلَّا بَشَراً رَسُولًا)[6]،

[1] اين از اخبار غيب است كه به تو وحى مى‌كنيم. سوره آل عمران، آيه 44. و سوره يوسف، آيه 102.

[2] اين از اخبار غيب است كه به تو وحى مى‌كنيم. سوره هود، آيه 49.

[3] خداى تعالى عالم غيب است و احدى راى بر غيب خود احاطه نمى‌دهد مگر رسولى راى كه بپسندد. سوره جن، آيه 27.

[4] و به شما خبر مى‌دهم از آنچه مى‌خوريد و آنچه در خانه‌هاى خود ذخيره مى‌كنيد. سوره آل عمران، آيه 49.

[5] هيچ جيره طعامى برايتان نيايد مگر آنكه شما راى از تاويل آن خبر مى‌دهم. سوره يوسف، آيه 37.

[6] بگو منزه است پروردگار من مگر من بجز فردى از بشر هستم. سوره اسراء، آيه 93.