(فَذَرْهُمْ يَخُوضُوا وَ يَلْعَبُوا حَتَّى يُلاقُوا يَوْمَهُمُ الَّذِي يُوعَدُونَ)[1]، و آيه‌(فَاصْفَحْ عَنْهُمْ وَ قُلْ سَلامٌ فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ)[2] مى‌باشد.

و معنايش اين است كه: اى رسول گرامى من، به مؤمنين دستور بده از اين مستكبرين كه به آيات خدا استهزاء نموده و انتظار ايام خدا را ندارند، اغماض كنند تا آنكه خداى تعالى بر طبق آنچه كرده‌اند جزايشان دهد، چه، روز جزاء يكى از ايام خدا است. و خلاصه از اين منكرين قيامت درگذرند تا خدا در روزى از روزهاى خود ايشان را به كيفر اعمالشان برساند.

و در جمله‌(لِيَجْزِيَ قَوْماً)، اسم ظاهر قوما به جاى ضمير به كار رفته. به تعبير ديگر: مقتضاى سياق اين بود كه بفرمايد ليجزيهم ، ولى به جاى ضمير مرجع ضمير را آورد، و آن را نكره هم آورد، نكره‌اى كه هيچ وصفى برايش ذكر نكرد، و اين بدان جهت است كه امر ايشان را تحقير كرده باشد، و بفهماند كه خدا هيچ عنايتى به شان و كار آنان ندارد، تو گويى قومى ناشناخته‌اند، و كسى آنان را به عنوان اينكه قوم معينى هستند نمى‌شناسد، و اعتنايى به هيچ يك از شؤون آنان ندارد.

و با بيانى كه در معناى آيه گذشت اتصال و ارتباط آيه شريفه به ما قبل و ما بعدش روشن مى‌گردد. و نيز روشن مى‌شود كه معناهاى مختلفى كه مفسرين براى آيه كرده‌اند صحيح نيست، و اگر خواننده عزيز بخواهد به آن معانى واقف گردد، بايد به تفاسير مفصل مراجعه كند.

(مَنْ عَمِلَ صالِحاً فَلِنَفْسِهِ وَ مَنْ أَساءَ فَعَلَيْها ثُمَّ إِلى‌ رَبِّكُمْ تُرْجَعُونَ) اين آيه به منزله تعليلى است براى جمله‌(لِيَجْزِيَ قَوْماً ...) و به همين جهت واو عاطفه بر سرش در نيامده، و استينافى- يعنى جمله‌اى و- نيز نيست.

در نتيجه اگر به منزله تعليل باشد، معنايش اين مى‌شود: خداى تعالى ايشان را به آنچه كردند جزاء مى‌دهد، براى اينكه اعمال هرگز بى اثر رها نمى‌شود، بلكه هر كس عملى صالح كند از آن بهره‌مند مى‌شود، و هر كس عملى زشت كند از آن متضرر مى‌گردد. و بعد همگى شما بسوى پروردگارتان مراجعه خواهيد نمود، و او بر حسب اعمالى كه كرده‌ايد جزايتان مى‌دهد، اگر اعمالتان خير باشد جزاى خير، و اگر شر باشد جزاى شر مى‌دهد.

[1] رهايشان كن تا سرگرم ياوه‌هاى خود باشند، تا آنكه ديدار كنند آن روزى را كه وعده داده شده‌اند. سوره معارج، آيه 42.

[2] از ايشان چشم‌پوشى كن و به ايشان بگو سلام كه به زودى خواهند فهميد. سوره زخرف، آيه 89.