(رَبُّكُمْ وَ رَبُّ آبائِكُمُ الْأَوَّلِينَ)- در اين آيه بطور كامل تصريح شده به اينكه خداى تعالى رب ايشان و رب پدران و نياكان ايشان است پس بايد تنها او را بپرستند، و به خاطر پيروى از پدران در پرستش بت‌ها، نبايد تعلل ورزند، و عذر و بهانه بياورند. و به منظور تكميل اين تصريح، جمله مورد بحث در سياق مخاطب آمده و فرموده: رب شما و رب پدران شما .

و اين دو جمله، يعنى جمله‌(يُحْيِي وَ يُمِيتُ) و جمله ربكم هر دو خبرند براى مبتدايى كه حذف شده، و تقديرش هو يحيى و يميت و نيز هو ربكم است.

بحث روايتى [ (رواياتى درباره شب قدر و تقدير امور در آن)]

در مجمع البيان در ذيل جمله‌(إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِي لَيْلَةٍ مُبارَكَةٍ) مى‌گويد: ليله مباركه همان شب قدر است. اين معنا از امام باقر و امام صادق (ع) روايت شده‌[1].

و در كافى به سند خود از على بن ابراهيم، از پدرش، از ابن ابى عمير، از عمر بن اذينة، از فضيل، و زراره، و محمد بن مسلم، از حمران روايت كرده كه از امام باقر (ع) از اين كلام خدا كه مى‌فرمايد(إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِي لَيْلَةٍ مُبارَكَةٍ) پرسيده، فرمود: بله، منظور شب قدر است، كه هر سال در هر ماه رمضان، در دهه آخر آن تكرار مى‌شود، پس قرآن نازل نشده مگر در شب قدر، هم چنان كه خداى تعالى در باره آن مى‌فرمايد:(فِيها يُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكِيمٍ) يعنى در شب قدر هر سال همه امور آن سال كه بايد تا سال بعد جريان يابد تقدير مى‌شود، چه خير و چه شر، چه اطاعت و چه معصيت، و چه مولودهايى كه بايد به عرصه وجود قدم بگذارند، و چه اجلها و رزقها. پس هر چه كه در آن شب براى آن سال تقدير شود، و قضايش رانده شود، آن قضاء حتمى است، ولى در عين حال مشيت خداى تعالى در آن دخل و تصرف دارد[2].

مؤلف: اينكه فرمود آن قضاء حتمى است، ولى در عين حال مشيت خداى تعالى در آن دخل و تصرف دارد معنايش اين است كه از نظر اسباب و شرايط حتمى است، يعنى هيچ سبب و شرطى نمى‌تواند تغييرش دهد، مگر آنكه خداى تعالى بخواهد.

و در كتاب بصائر از عباس بن معروف، از سعدان بن مسلم، از عبد اللَّه بن سنان،

[1] مجمع البيان، ج 9، ص 60.

[2] فروع كافى، ج 4، ص 157.