نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 17 صفحه : 591
خط مستقيم
كشيده شده باشد، و در آيه شريفه(اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقِيمَ) حق را به چنين راهى تشبيه كرده. سپس مىگويد: و
استقامت انسان به اين معنى است كه همواره ملازم طريقه مستقيم باشد كه خداى تعالى
در باره چنين انسانهايى فرموده:(إِنَّ الَّذِينَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا)[1] ولى در صحاح اللغة استقامت را به معناى اعتدال
گرفته، و گفته: وقتى مىگويند استقام له الامر معنايش اين است كه اين
امر براى او در حد اعتدال بود[2].
پس
مراد از جمله(ثُمَّ اسْتَقامُوا) اين است كه
ملازم وسط راه باشند، و دچار انحراف نگردند، و بر سخنى كه گفته استوار باقى
بمانند. مثلا در آيه(فَمَا اسْتَقامُوا لَكُمْ
فَاسْتَقِيمُوا لَهُمْ)[3]
معنايش اين است كه ما دام كفار با شما معتدل بودند، شما هم براى آنان اعتدال داشته
باشيد و از وسط راه منحرف نگرديد. و در آيه(وَ اسْتَقِمْ كَما أُمِرْتَ وَ لا تَتَّبِعْ أَهْواءَهُمْ)[4]
معنايش اين است كه: آن طور كه مامور شدهاى عمل كن، يعنى راه ميانه را پيش بگير، و
هواهاى ايشان را پيروى مكن. همه تفسيرهاى مختلفى كه براى اين آيه كردهاند به همين
معنا كه ما گفتيم برمىگردد.
[بيان
حسن حال مؤمنين استقامت پيشه و آينده نيكويى كه در انتظارشان است]
و
اين آيه و آيه بعدش حسن حال مؤمنين را بيان مىكند، هم چنان كه آيات قبلش بدى حال
كفار را بيان مىكرد.
(تَتَنَزَّلُ عَلَيْهِمُ الْمَلائِكَةُ أَلَّا تَخافُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ
أَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِي كُنْتُمْ تُوعَدُونَ)- اين آيه شريفه
از آيندهاى كه در انتظار مؤمنين است، و ملائكه با آن به استقبال ايشان مىآيند،
خبر مىدهد. و آن تقويت دلها و دلگرمى آنان و بشارت به كرامت است.
پس
ملائكه ايشان را از ترس و اندوه ايمنى مىدهند. و ترس هميشه از مكروهى است كه
احتمال پيش آمدن دارد، و در مورد مؤمنين يا عذابى است كه از آن مىترسند، و يا
محروميت از بهشت است كه باز از آن بيم دارند. و حزن و اندوه هم، همواره از مكروهى
است كه واقع شده، و شرى كه پديد آمده، مانند گناهانى كه از مؤمنين سر زده و از
آثارش غمنده مىشوند و يا خيراتى كه باز به خاطر سهلانگارى از آنها فوت شده، و از
فوت آن اندوهگين مىگردند، و ملائكه ايشان را دلدارى مىدهند به اينكه ايشان از
چنان خوف و چنين اندوهى در امانند، چون گناهانشان آمرزيده شده، و عذاب از ايشان
برداشته شده است.