خصوص آنچه كه در دنيا منكر آن بوده مستجاب نيست، و گرنه در ساير حوائج چرا مستجاب نباشد؟ با اينكه آيات بسيارى از قرآن كريم اين معنا را خاطرنشان مى‌سازد كه خداى سبحان در موارد اضطرار دعاى كفار را هم مستجاب كرده است.

(إِنَّا لَنَنْصُرُ رُسُلَنا وَ الَّذِينَ آمَنُوا فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ يَوْمَ يَقُومُ الْأَشْهادُ) كلمه اشهاد جمع شهيد است، البته شهيد به معناى شاهد. و آيه شريفه وعده‌اى نوعى مى‌دهد، نه وعده شخصى و براى يك يك اشخاص انبيا و تك تك وقايعى كه براى آنان پيش مى‌آيد. و در سابق در تفسير آيه‌(إِنَّهُمْ لَهُمُ الْمَنْصُورُونَ)[1] در باره معناى نصرت الهى بيانى گذرانديم.

(يَوْمَ لا يَنْفَعُ الظَّالِمِينَ مَعْذِرَتُهُمْ وَ لَهُمُ اللَّعْنَةُ وَ لَهُمْ سُوءُ الدَّارِ) اين آيه تفسيرى است براى‌(يَوْمَ يَقُومُ الْأَشْهادُ). و ظاهر اينكه مصدر را بر فاعل آن اضافه كرده و فرموده معذرتهم- معذرتشان و نفرموده: ان يعتذروا- اينكه عذر بخواهند ، اين است كه در آن روز به نوعى معذرت خواهند خواست، و اما اينكه در سوره مرسلات فرموده‌(هذا يَوْمُ لا يَنْطِقُونَ وَ لا يُؤْذَنُ لَهُمْ فَيَعْتَذِرُونَ)[2]، مربوط به بعضى از مراحل روز قيامت است، و بايد آن را اينطور معنا كنيم، براى اينكه آيات ديگرى هست كه دلالت مى‌كند بر اينكه روز قيامت مردم تا اندازه‌اى حرف مى‌زنند.

(وَ لَهُمُ اللَّعْنَةُ)- يعنى ايشان دورى از رحمت خدا را دارند.(وَ لَهُمْ سُوءُ الدَّارِ) يعنى و ايشان خانه بدى دارند كه عبارت است از جهنم.

( وَ لَقَدْ آتَيْنا مُوسَى الْهُدى‌ وَ أَوْرَثْنا بَنِي إِسْرائِيلَ الْكِتابَ‌) ...(لِأُولِي الْأَلْبابِ ) اين آيه خاتمه سرگذشتى است كه قبلا از موسى (ع) و فرستادن او با معجزات و براهين روشن و مجادله آل فرعون به باطل و احتجاج مؤمن آل فرعون، بيان كرده بود، در اين خاتمه كه با لام قسم آغاز شده، به حقانيت ماموريت موسى و ظلم فرعونيان در مقابل او اشاره مى‌فرمايد:

و مراد از كلمه الهدى دينى است كه موسى آورد. و مراد از ارث دادن كتاب به بنى اسرائيل اين است كه تورات را در بين آنان باقى گذاشت، تا بدان عمل كنند و به وسيله‌

[1] البته آنها بر كافران فتح و پيروزى يابند. سوره صافات، آيه 172.

[2] امروز روزى است كه زبان نمى‌گشايند و اجازه‌شان نمى‌دهند كه معذرت خواهى كنند.

سوره مرسلات، آيه 35- 36.