نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 17 صفحه : 497
كردند و
نقشههاى شيطانى كه ريختند، مقابله و مقايسه شده است، مىفرمايد: موسى براى آنان
حق را آورده بود و جا داشت حق را بپذيرند، به خاطر همين كه حق است و نيز به خاطر
اينكه آنچه آورده بود از ناحيه خداى تعالى بود، بدين جهت لازم بود آن را قبول كنند
و رد نكنند، ولى در عوض كيد كردند و آنچه كه گفتند بدين منظور گفتند كه كسى به
موسى ايمان نياورد. اما خداى عزيز كيد ايشان را بىنتيجه و خنثى ساخت و نگذاشت آن
كيد به گروندگان به موسى اصابت كند.
سياق
آيه اين اشعار را دارد كه يكى از گويندگان اين حرف قارون بوده كه خود از بنى
اسرائيل بوده است و اشكالى هم ندارد، چون فرمان به كشتن پسران بنى اسرائيل و زنده
نگهداشتن دختران از ناحيه فرعونيان و قبل از دعوت موسى (ع) بوده، و فرمان در اين
آيه كه گفتيم قارون هم در آن شريك بوده، بعد از دعوت موسى و در خصوص فرزندان
مؤمنين به وى بوده است و هيچ مانعى ندارد كه قارون هم در اين فرمان با فرعونيان
موافقت كرده باشد، چون او با موسى و مؤمنين عداوت مىورزيده.
و
در اينكه فرمود:(الَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ) و
نفرمود: آمنوا به اشاره است به اينكه گروندگان به موسى از آن جناب
پشتيبانى هم مىكردند و در دعوتش كمكش مىنمودند.
(وَ قالَ فِرْعَوْنُ ذَرُونِي أَقْتُلْ مُوسى وَ لْيَدْعُ رَبَّهُ ...)
جمله ذرونى به معناى اتركونى است، يعنى مانع من نشويد و
بگذاريد موسى را بكشم، و اين خطابى است كه فرعون به درباريان خود كرده. و در آن
اين دلالت است كه در برابرش مردمى بودهاند كه با كشتن موسى مخالفت مىكردهاند و
به وى مىگفتهاند: او را مكش و دست از او بردار، هم چنان كه آيه(قالُوا أَرْجِهْ وَ أَخاهُ)[1]
نيز اين اشاره را دارد.
و
جمله:(وَ لْيَدْعُ رَبَّهُ) سخنى است
كه فرعون از روى تكبر و طغيان گفته. مىگويد:
بگذاريد
من موسى را بكشم، آن وقت او پروردگار خود را بخواند، تا اگر توانست از دست من
نجاتش دهد و از كشتن خلاصش كند.
و
در جمله(إِنِّي أَخافُ أَنْ يُبَدِّلَ دِينَكُمْ أَوْ أَنْ يُظْهِرَ
فِي الْأَرْضِ الْفَسادَ) تصميم خود را توجيه و تعليل مىكند،
مىگويد: من از موسى بر شما مىترسم كه مبادا دين و دنياى شما را تباه كند. اما از
جهت دين- يعنى پرستش بتها- براى اينكه مىترسم او دين ديگرى به جاى آن رواج دهد و
آن پرستش خداى يگانه است. و اما از جهت دنيا چون مىترسم كار او بالا
[1] گفتند از او و برادرش مهلت بخواه. سوره شعراء، آيه 36.
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 17 صفحه : 497