معناى آيه اين است كه خدا را شكر كنيد، كه شما را در خانه‌هايى قرار داد كه در آن قرآن و سنت خوانده مى‌شود، چون اين معنا از سياق آيه و بخصوص با در نظر گرفتن جمله‌(إِنَّ اللَّهَ كانَ لَطِيفاً خَبِيراً) دور است.

( إِنَّ الْمُسْلِمِينَ وَ الْمُسْلِماتِ وَ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِناتِ‌) ...(أَجْراً عَظِيماً ) شريعت مقدسه اسلام در كرامت و حرمت اشخاص از نظر دين دارى فرقى بين زن و مرد نگذاشته، و در آيه‌(يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْناكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَ أُنْثى‌ وَ جَعَلْناكُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاكُمْ)[1]، به طور اجمال به اين حقيقت اشاره مى‌نمايد، و در آيه‌(أَنِّي لا أُضِيعُ عَمَلَ عامِلٍ مِنْكُمْ مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثى‌)[2]، به آن تصريح، و سپس در آيه مورد بحث با صراحت بيشترى آن را بيان كرده است.

[اشاره به فرق بين اسلام و ايمان و اشاره به اينكه در شريعت اسلام از نظر حرمت و كرامت بين زن و مرد فرق نيست‌]

پس مقابله‌اى كه در جمله‌(إِنَّ الْمُسْلِمِينَ وَ الْمُسْلِماتِ وَ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِناتِ) بين اسلام و ايمان انداخته، مى‌فهماند كه اين دو با هم تفاوت دارند، و نوعى فرق بين آن دو هست، و آن آيه‌اى كه بفهماند آن نوع تفاوت چيست؟ آيه‌(قالَتِ الْأَعْرابُ آمَنَّا) است، كه اينك همه آن از نظر خواننده مى‌گذرد:( قالَتِ الْأَعْرابُ آمَنَّا قُلْ لَمْ تُؤْمِنُوا وَ لكِنْ قُولُوا أَسْلَمْنا وَ لَمَّا يَدْخُلِ الْإِيمانُ فِي قُلُوبِكُمْ‌) ...(إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ ثُمَّ لَمْ يَرْتابُوا وَ جاهَدُوا بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ )[3]، كه مى‌فهماند اولا اسلام به معناى تسليم دين شدن از نظر عمل است، و عمل هم مربوط به جوارح و اعضاى ظاهرى بدن است، و ايمان امرى است قلبى، و ثانيا اينكه گفتيم ايمان امرى است قلبى، عبارت است از اعتقاد باطنى، به طورى كه آثار آن اعتقاد در اعمال ظاهرى و بدنى نيز ظاهر شود.

پس اسلام عبارت شد از تسليم عملى براى دين، به اينكه همه تكاليف آن را بياورى، و آنچه از آن نهى كرده ترك كنى، و مسلمون و مسلمات مردان و زنانى هستند كه اين‌

[1] اى مردم ما شما را از يك مرد و زن آفريديم، و قبيله قبيله‌تان كرديم، تا يكديگر را بشناسيد، بدرستى گرامى‌ترين شما نزد خدا با تقوى‌ترين شما است. سوره حجرات، آيه 13.

[2] من اجر هيچ يك از عمل كنندگان شما را ضايع نمى‌كنم، چه مرد باشد و چه زن. سوره آل عمران، آيه 195.

[3] اعراب گفتند ما ايمان آورده‌ايم، بگو هنوز ايمان نياورده‌ايد، و ليكن بگوييد اسلام آورديم، چون هنوز ايمان در دلهايتان وارد نشده.- تا آنجا كه مى‌فرمايد- تنها و تنها مؤمنين آن كسانى هستند كه به خدا و رسولش ايمان آورده، و بعد از آن ديگر شك نكردند، و با مال و جان خود در راه خدا جهاد نمودند.

سوره حجرات، آيه 14 و 15.