چيست؟ حضرتش فرمود: اى ابن عباس اما آنچه كه ظاهر است اسلام است و آنچه كه خدا آفريده، از خلقت و رزقى كه به تو افاضه كرده، و اما آنچه باطن است اين است كه اعمال زشتت را پوشانده و رسوايت نكرده، اى ابن عباس خداى تعالى مى‌فرمايد: من سه چيز را به مؤمن داده‌ام، كه از خود او نيست، اول دعائى كه مؤمنين بعد از او بر او مى‌خوانند با اينكه او ديگر عملى ندارد، و دوم اينكه ثلث مالش را براى خودش قرار دادم، تا با آن گناهانش را ببخشم، سوم اينكه كارهاى زشتش را پوشاندم، و به هيچ يك از آنها رسوايش نكردم، با اينكه اگر يكى از آنها را بر ملا و فاش مى‌ساختم، حتى خاندانش او را طرد مى‌كردند، تا چه رسد به غريبه‌ها[1].

مؤلف: قريب به اين مضمون را سيوطى در الدر المنثور به چند طريق از ابن عباس آورده، و اين حديث هم مانند دو حديث قبلى از باب تطبيق يكى از مصاديق نعمت‌هاى ظاهرى و باطنى بر كلى آن است‌[2].

و در توحيد به سند خود از عمر بن اذينة از امام ابى جعفر (ع) روايت كرده كه در حديثى فرمود: رسول خدا 6 فرموده: هر مولودى با فطرت يعنى معرفت اينكه خدا آفريدگار اوست متولد مى‌شود، و اين همان است كه خداى تعالى مى‌فرمايد:

(وَ لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ لَيَقُولُنَّ اللَّهُ‌)- و اگر از ايشان بپرسى چه كسى آسمانها و زمين را آفريده هر آينه حتما خواهند گفت اللَّه [3].

و در تفسير قمى در ذيل آيه‌(أَ لَمْ تَرَ أَنَّ الْفُلْكَ تَجْرِي فِي الْبَحْرِ بِنِعْمَتِ اللَّهِ) از امام (ع) نقل كرده كه فرمود كشتى‌ها در دريا به قدرت خدا حركت مى‌كنند [4].

و نيز در همان كتاب در ذيل آيه‌(إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ لِكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ) نقل كرده كه فرمود: صبار آن كسى است كه در برابر فقر و فاقه خويشتن دارى مى‌كند، و شكور آن كسى است كه بر همه احوال شكر خدا مى‌گزارد[5].

و در مجمع البيان در ذيل همين آيه گفته: در حديث آمده، كه ايمان دو نيم است، نيمى صبر است، و نيمى شكر[6].

[1] مجمع البيان، ج 8، ص 320.

[2] الدر المنثور، ج 5، ص 167.

[3] التوحيد صدوق، ص 330، ح 9.

[4] ( 4 و 5) تفسير قمى، ج 2، ص 166- 167.

[5] ( 4 و 5) تفسير قمى، ج 2، ص 166- 167.

[6] مجمع البيان، ج 8، ص 323.