نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 15 صفحه : 259
و اين آيه حال آتش دوزخ را نسبت به آنان
وقتى كه در روز جزا با آن مواجه مىشوند چنين تمثل مىكند، كه همانند شير در هنگام
ديدن شكار خود فرياد مخصوص خود را در مىآورد.
(وَ إِذا أُلْقُوا مِنْها مَكاناً ضَيِّقاً مُقَرَّنِينَ
دَعَوْا هُنالِكَ ثُبُوراً) كلمه مكانا به
خاطر حذف حرف جر فى منصوب شده. و كلمه ثبور به معناى ويل
و هلاكت است.
كلمه مقرنين جمع مقرن، اسم مفعول تقرين است، كه به معناى
بسته شدن با غل و زنجير است. بعضى[1] ديگر
گفتهاند: به معناى اين است كه قرين شيطانها شوند ولى اين معنا از لفظ
آيه بر نمىآيد و معناى آيه اين است كه وقتى در روز جزا كتبسته در جايى تنگ از آتش
بيفتند آنجا صدايشان به واويلا بلند مىشود، اما واويلايى كه نتوان وصفش كرد.
(لا تَدْعُوا الْيَوْمَ ثُبُوراً واحِداً وَ ادْعُوا
ثُبُوراً كَثِيراً) استغاثه كردن با ويل و
ثبور ، خود نوعى حيله براى نجات از شدايد است، و چون روز قيامت روز جزاست و
بس (نه روز عمل و اعمال حيله)، لذا هيچ چارهاى در آن روز بيچارگى و شدت را رفع
نمىكند، يكى از چارهها و حيلهها هم كه صدا كردن به ويل و ثبور است به هيچ وجه
مؤثر نمىافتد، و لذا در اين آيه مىفرمايد يك بار واويلا نگوييد، بلكه بسيار
بگوييد، كنايه از اينكه هر چه بگوييد چه كم و چه زياد در بى نتيجه بودن يكسان است.
بنا بر اين آيه مورد بحث همان معنايى را مىرساند كه آيه(اصْلَوْها فَاصْبِرُوا أَوْ لا تَصْبِرُوا سَواءٌ
عَلَيْكُمْ)[2] و همچنين آيه(سَواءٌ عَلَيْنا
أَ جَزِعْنا أَمْ صَبَرْنا ما لَنا مِنْ مَحِيصٍ)[3] در
مقام افاده آن مىباشد بعضى[4] از مفسرين
گفتهاند: مراد اين است كه عذاب شما طولانى و ابدى است، و با يك واويلا گفتن
تمام نمىشود، بلكه واويلا گفتن كار هميشگى شما خواهد بود. ولى اين وجه از لفظ آيه
بعيد است.
[مقايسه بين احوال دوزخيان و بهشتيان]
( قُلْ أَ ذلِكَ خَيْرٌ أَمْ جَنَّةُ الْخُلْدِ الَّتِي
وُعِدَ الْمُتَّقُونَ) ...(مَسْؤُلًا ) ذلك اشاره به سعير و آن اوصافى است كه برايش ذكر فرموده
بود در اين آيه رسول