نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 14 صفحه : 550
سينهها را جايگاه قلب خوانده و اين از باب
مجاز در نسبت است و البته در كلام مجاز ديگرى از همين قبيل نيز به كار رفته و آن
اين است كه عقل را به قلب نسبت داده در حالى كه عقل از آن نفس است و وجه مجاز بدون
آن را مكرر بيان كردهايم.
[پاسخ به استهزاى مشركين در باره نزول عذاب، با بيان اينكه زمان كم
و زياد نزد خداوند يكسان است]
(وَ يَسْتَعْجِلُونَكَ بِالْعَذابِ وَ لَنْ يُخْلِفَ
اللَّهُ وَعْدَهُ وَ إِنَّ يَوْماً عِنْدَ رَبِّكَ كَأَلْفِ سَنَةٍ مِمَّا
تَعُدُّونَ) مشركين عهد رسول خدا 6 آن جناب را وقتى وعده عذابشان مىداد تكذيب
مىكردند و از در استهزاء استعجال مىنمودند، يعنى مىگفتند: پس چرا نمىآورى آن
عذاب را؟ چه وقت اين وعده تو عملى مىشود؟ خداى تعالى با اين جمله ايشان را پاسخ
گفته كه (لَنْ يُخْلِفَ اللَّهُ وَعْدَهُ)-
هرگز خداوند خلف وعده نمىكند .
حال اگر آن وعده عذابى كه داد فقط مربوط به مشركين مكه باشد قهرا
مراد از آن همان عذابى خواهد بود كه در جنگ بدر چشيدند. و اگر مراد از آن عذابى
باشد كه بعدا خدا در روزى كه ميان پيغمبر خود و امتش داورى مىكند عملى مىسازد
قهرا آن وعده هنوز عملى نشده است. و خدا از آن وعده داده و فرموده:(وَ لِكُلِّ أُمَّةٍ رَسُولٌ فَإِذا جاءَ رَسُولُهُمْ
قُضِيَ بَيْنَهُمْ)[1].
(وَ إِنَّ يَوْماً عِنْدَ رَبِّكَ كَأَلْفِ سَنَةٍ مِمَّا
تَعُدُّونَ)- در اين جمله حكم كرده به اينكه يك روز از روزهايى كه نزد خدا است
برابر است با هزار سال از روزهايى كه ما مىشماريم و نتيجه مىگيرد: پس خدايى كه
يك روز نزد خودش طولانى و بسيار نيست و روزهاى ما نزد او كوتاه و اندك نيست و از
بلندى آن و از كوتاهى اين متاثر نمىشود چنين خدايى ترس از فوت ندارد تا در عذاب
آنها عجله كند بلكه او حليم و بزرگوار است، مهلتشان مىدهد تا دركات شقاوت خود را
تكميل كنند آن گاه ايشان را در روزى كه برايشان مقدر شده مىگيرد و آن وقت كه
اجلشان رسيد ديگر نمىتوانند عقب بيندازند و نه نزديكتر كنند. و به همين جهت
دنبال جمله مورد بحث در آيه بعدى مىفرمايد:(وَ كَأَيِّنْ مِنْ قَرْيَةٍ أَمْلَيْتُ لَها وَ هِيَ ظالِمَةٌ ثُمَّ أَخَذْتُها وَ
إِلَيَّ الْمَصِيرُ).
پس اينكه فرمود:(وَ إِنَّ يَوْماً
عِنْدَ رَبِّكَ كَأَلْفِ سَنَةٍ) رد استعجال ايشان به عذاب
است، به اين بيان كه نزد خدا زمان كم و زياد يكسان است. و جمله و لن يخلف
اللَّه
[1] براى هر امتى رسولى است همين كه رسولشان آيد ميان آنان حكم
مىشود. سوره يونس، آيه 47.
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 14 صفحه : 550