نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 14 صفحه : 209
و لام در(وَ لِتُصْنَعَ عَلى عَيْنِي) لام غرض است، و جمله مذكور عطف
بر اغراضى است كه تقدير گرفته شده، و تقدير آن اين است كه ما محبت را بر تو
افكنديم براى امورى چنين و چنان، و براى اينكه فرعون زير نظر من به تو احسان كند،
زيرا من با تو و مراقب حال توام، و به خاطر آن مزيد عنايت و شفقتى كه به تو دارم
از تو غافل نمىشوم ، و چه بسا گفته باشند مراد از جمله(وَ لِتُصْنَعَ عَلى عَيْنِي) احسان
به او باشد، كه به مادرش برگردانيده و تربيتش را در دامن مادر قرار داد.
هر چه باشد لسان آيه، لسان كمال عنايت و شفقت است، و مناسب با آن اين
است كه سياق را سياق تكلم وحده كنند، و به همين جهت از سياق سابق كه تكلم با
غير ما بود به تكلم وحده (من) عدول فرمود.
(إِذْ تَمْشِي أُخْتُكَ فَتَقُولُ هَلْ أَدُلُّكُمْ عَلى
مَنْ يَكْفُلُهُ فَرَجَعْناكَ إِلى أُمِّكَ كَيْ تَقَرَّ عَيْنُها وَ لا
تَحْزَنَ)- ظرف اذ - به طورى كه سياق مىرساند- متعلق است به جمله(وَ لِتُصْنَعَ) و
معنايش اين است كه من محبتى از ناحيه خودم بر تو افكندم تا هر كس تو را مىبيند
براى اين منظور دوست بدارد و نيز براى اينكه در مرئى و منظر من و در تحت مراقبتم
به تو احسان شود، آن وقتى كه خواهرت آمد و شد مىكرد تا خبرى از تو به دست آورد و
بداند با تو چه معاملهاى مىكنند، ديد كاركنان فرعون در جستجوى دايهاى هستند تا
تو را شير دهد، خواهرت خود را در معرض پاسخ قرار داده به ايشان مىگويد- و اگر
فرمود مىگويد و نفرمود گفت براى اين بود كه حال گذشته را
حكايت كند- آيا مىخواهيد شما را راهنمايى كنم به زنى كه او را كفيل شود، هم شير
دهد و هم حضانت كند؟ بدين وسيله تو را به مادرت برگردانديم تا خوشحال شود و
اندوهناك نگردد.
در جمله(فَرَجَعْناكَ) به سياق سابق كه سياق متكلم با غير بود برگشت شده، نه اينكه التفاتى
به كار رفته باشد.
[ياد آورى منتها و تفضلات ديگر خدا به موسى 7 در نجات
يافتن از مصر و ازدواج با دختر شعيب و اقامت در مدين و ...]
(وَ قَتَلْتَ نَفْساً فَنَجَّيْناكَ مِنَ الْغَمِّ
...) اين آيه اشاره به منت و يا منتهايى ديگر غير آن دو منت سابق است، و
اين منت عبارت است از داستان قتل نفس موسى و رأى دادن درباريان قبط به كشتن او، و
فرار او از مصر، و ازدواجش با دختر شعيب پيغمبر، و اقامتش در مدين به مدت ده سال
به عنوان اجير و چوپان گوسفندان شعيب.
و اين داستان در سوره قصص مفصل آمده، پس جمله(وَ قَتَلْتَ نَفْساً) اشاره به كشتن آن مرد قبطى
است در مصر، و جمله(فَنَجَّيْناكَ مِنَ
الْغَمِّ) اشاره به ترسى بود كه به وى دست
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 14 صفحه : 209