يا وعده زندگى آخرت رسيد كه بنا به احتمال دوم مراد از آن بطورى كه مفسرين‌[1] گفته‌اند روز قيامت است، و معناى جمله:(جِئْنا بِكُمْ لَفِيفاً) اين است كه همه شما را ملفوف يعنى دسته جمعى و به هم پيچيده خواهيم آورد.

و معنايش اين است كه بعد از غرق فرعون به بنى اسرائيل گفتيم در سرزمين مقدس سكونت كنيد- در حالى كه فرعون مى‌خواست ايشان را به زور بيرون كند- و گفتيم كه چون روز قيامت شود شما را با هم براى حساب و داورى محشور مى‌كنيم.

بعيد هم نيست كه مراد از وعده آخرت همان قضايى باشد كه راندن آن را در اول سوره ذكر نموده فرمود:(فَإِذا جاءَ وَعْدُ الْآخِرَةِ لِيَسُوؤُا وُجُوهَكُمْ وَ لِيَدْخُلُوا الْمَسْجِدَ كَما دَخَلُوهُ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَ لِيُتَبِّرُوا ما عَلَوْا تَتْبِيراً) هر چند كه بيشتر مفسرين اين احتمال را نداده‌اند، ليكن بنا بر اين احتمال صدر سوره با ذيل آن مرتبط مى‌شود، و آن وقت مراد از ذيل اين مى‌شود كه: بعد از غرق فرعون، به بنى اسرائيل دستور داديم كه در سرزمين مقدس كه فرعون شما را از رفتن به آنجا جلوگيرى مى‌كرد منزل كنيد و در آنجا باشيد تا وعده ديگر شما برسد، همان وعده‌اى كه در آن، بلاها شما را مى‌پيچاند و دچار قتل و غارت و اسيرى و جلاى وطن مى‌شويد در آن موقع همه شما را گرد آورده و در هم فشرده مى‌آوريم (و اين همان اسارت بنى اسرائيل و جلاى وطن آنان است كه يكپارچه به بابل آمدند).

و بنا بر اين وجه، نكته فاء تفريعى كه بر سر جمله:(فَإِذا جاءَ وَعْدُ الْآخِرَةِ ...) آمده روشن مى‌شود و معلوم مى‌گردد كه چرا جمله مزبور متفرع بر جمله:(وَ قُلْنا مِنْ بَعْدِهِ لِبَنِي إِسْرائِيلَ اسْكُنُوا الْأَرْضَ) شده، در حالى كه بنا بر وجه سابق هيچ نكته‌اى از اين تفريع به دست نمى‌آيد.

(وَ بِالْحَقِّ أَنْزَلْناهُ وَ بِالْحَقِّ نَزَلَ وَ ما أَرْسَلْناكَ إِلَّا مُبَشِّراً وَ نَذِيراً).

بعد از آنكه از تشبيهى كه گفتيم فارغ گرديد مجددا به بيان حال قرآن و ذكر اوصاف آن برگشته خاطرنشان مى‌سازد كه قرآن را به همراهى حق نازل كرده و قرآن از ناحيه خداوند به مصاحبت با حق نازل شده، پس، از باطل مصونيت دارد، زيرا نه از ناحيه كسى كه نازلش كرده چيزى از باطل و لغو همراه دارد كه تباهش كند، و نه در داخلش چيزى هست كه ممكن باشد روزى فاسدش كند، و نه غير خدا كسى با خدا در آن شركت داشته كه روزى از روزها تصميم بگيرد آن را نسخ نموده و باطل سازد، و نه رسول خدا مى‌تواند در آن دخل و تصرفى‌

[1] مجمع البيان، ج 6، ص 444 و تفسير فخر رازى، ج 21، ص 66 و روح المعانى، ج 15، ص 187.