(دقت بفرمائيد).

مفسرين در بيان اختلاف مذكور در آيه اختلاف عميقى دارند، بعضى‌[1] از ايشان گفته:

مراد از آن، اين است كه خداوند مساله سبت را گوشمالى كسانى قرار داد كه با پيغمبرشان بر سر تعظيم جمعه اختلاف نموده، از آن اعراض كردند، و شنبه را براى خود روز عبادت گرفتند، خدا هم همان شنبه را براى آنان مايه تشديد كرد. پس بنا به گفته اين مفسر اختلاف مزبور قبل از جعل بوده نه بعد از آن، و چه بسا كلمه فى را به معناى لام و براى تعليل دانسته و آيه را چنين معنا كرده: اين است و جز اين نيست كه سبت قرار داده شد بر كسانى كه به علت آن اختلاف كردند .

بعضى‌[2] ديگر گفته‌اند: اختلاف به معناى مخالفت است، چون يهوديان در مساله سبت مخالفت پيغمبر خود كردند، نه اينكه اختلاف كرده باشند.

عده‌اى‌[3] ديگر گفته‌اند: خداوند مامورشان كرده بود كه جمعه را روز عبادت بگيرند، و ليكن معلوم نكرده بود كه جمعه چه روزى است، و تعيين آن را به اجتهاد خود آنان واگذار كرده بود، آن گاه احبار ايشان (پيشوايان يهود) در تعيين آن اختلاف كردند و خدا هم هدايتشان نكرد در نتيجه شنبه را براى خود تعيين نمودند.

بعضى‌[4] ديگر گفته‌اند: مراد اين است كه در ميان خود در باره شان سبت اختلاف كردند، بعضى گفتند: از روز جمعه محترم‌تر است و بعضى جمعه را افضل از آن دانستند. و همچنين اقوالى ديگر كه ريشه همه آنها مطالبى است كه در خصوص قصه سبت يهود رسيده است.

و خواننده به خوبى مى‌داند كه هيچ يك از اين اقوال با لفظ آيه سازگارى و آن طور كه بايد انطباق ندارد، پس ناگزير بايد وجهى را كه گذشت بپذيريم.

(ادْعُ إِلى‌ سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَ جادِلْهُمْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ ...).

شكى نيست در اينكه از آيه استفاده مى‌شود كه اين سه قيد، يعنى حكمت و موعظه و مجادله ، همه مربوط به طرز سخن گفتن است، رسول گرامى مامور شده كه‌

[1] روح المعانى، ج 14، ص 253.

[2] روح المعانى، ج 14، ص 253 به نقل از حقاجى.

[3] روح المعانى، ج 14، ص 253 به نقل از قاضى عياض.

[4] روح المعانى، ج 14، ص 253.