نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 12 صفحه : 523
و كامل بوده است.
در جمله(فَكَفَرَتْ بِأَنْعُمِ اللَّهِ فَأَذاقَهَا اللَّهُ لِباسَ الْجُوعِ وَ
الْخَوْفِ) تعبير(بِأَنْعُمِ اللَّهِ) كه جمع قلت نعمت
است، براى اشاره به اصناف سهگانه نعمت، يعنى امنيت و اطمينان و آمدن رزق است و
كلمه اذاقة: چشاندن استعاره براى رساندن كمى از عذاب است، و چشاندن
گرسنگى و ترس مشعر بر اين است كه آن خدايى كه اين دو را مىچشاند قادر است بر دو
چندان كردن و زياد كردن آن به حدى كه نتوان اندازهاى برايش تصور كرد، و چگونه
قادر نباشد، و حال آنكه او خدايى است كه تمامى قدرتها به دست او است.
آن گاه لباس
را به گرسنگى و ترس اضافه نموده فرمود: خدا چشانيد به آن قريه لباس ترس و گرسنگى
را. و اين تعبير دلالت دارد بر احاطه همانطور كه لباس بر بدن احاطه دارد، و اشعار
دارد بر اينكه اين مقدار اندك از گرسنگى و ترس كه خدا به آنان چشانيد از هر سو بر
ايشان احاطه يافت و راه چاره را به رويشان بست، پس چه حالى خواهند داشت در وقتى كه
خدا بيش از اين، آن را به ايشان بچشاند، زيرا خداى سبحان در قهر و غضبش نامتناهى
است، هم چنان كه ايشان در ذلت و خوارى نامتناهيند.
سپس در آخر،
آيه را با جمله(بِما كانُوا يَصْنَعُونَ) ختم فرمود، تا دلالت
كند بر اينكه سنتى كه خدا در مجازات شكر و كفر دارد هم چنان پاى بر جا و مجرى است.
بنا بر اين،
معناى آيه اين است كه خداى متعال مثلى زده است، و آن مثل قريهاى است كه اهلش از
هر شرى كه جان و عرض و مالشان را تهديد كند در امنيت بودند، و براى روزى، حاجت به
پيمودن كوه و دشتى نداشتند، رزق پاك و بسيارى از هر سو بطرف ايشان سرازير بود، اهل
اين قريه به اين نعمتهاى الهى كفران كردند، و شكر آن را بجا نياوردند، خدا هم به
اندكى از نقمت و عذاب خود گرفتارشان كرد، و آن نقمت اندك، گرسنگى و ترس بود كه چون
لباس بر آنان احاطه كرد، و اين در قبال كفرانى بود كه بطور استمرار به نعمتهاى
خدا مىورزيدند.
اين آيه نعمت
معنوى اهل قريه را خاطر نشان مىسازد، كه خدا بر نعمتهاى ماديشان اضافه كرد، و در
اين نعمت معنوى صلاح معاش و معادشان بود، چون از كفران به نعمتهاى خدا زنهارشان
مىداد، و آثار شوم و شقاوتبار آن را برايشان شرح مىداد، ليكن رسول خود را تكذيب
كردند، با اينكه از خودشان بود و او را كاملا مىشناختند و مىدانستند كه او به امر
الهى دعوتشان مىكند و به راه رشاد و سعادت جدى ايشان را مىخواند، ولى با اين حال
ظلم كردند، و لذا عذاب الهى ايشان را بخاطر ظلمشان بگرفت.
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 12 صفحه : 523