نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 12 صفحه : 336
[وجه جمع بين آيه:( لِيَحْمِلُوا أَوْزارَهُمْ) ...(وَ مِنْ أَوْزارِ الَّذِينَ يُضِلُّونَهُمْ بِغَيْرِ عِلْمٍ ) با آياتى مانند:(لا تَزِرُ وازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرى)]
البته در
حديث كلمه مثل در تقدير است، و تقدير كلام: مثل اجر و مثل وزر
كسى است كه بدان عمل كند مىباشد، و اين منافات با آيه(لا تَزِرُ وازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرى) ندارد، زيرا در اين آيه كشيدن وزر به
نحوى مقصود است كه صاحب وزر از آن عارى شود، و بكلى بارش را ديگرى بكشد[1].
حديثى كه وى
از رسول خدا 6 نقل كرده از طرق خاصه[2]
و عامه[3] هر دو
روايت شده، و كتاب عزيز هم آن را تاييد مىكند، مثلا مىفرمايد:(وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ اتَّبَعَتْهُمْ ذُرِّيَّتُهُمْ بِإِيمانٍ أَلْحَقْنا
بِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ وَ ما أَلَتْناهُمْ مِنْ عَمَلِهِمْ مِنْ شَيْءٍ كُلُّ
امْرِئٍ بِما كَسَبَ رَهِينٌ)[4] و نيز
مىفرمايد:(وَ نَكْتُبُ ما قَدَّمُوا وَ آثارَهُمْ)[5] و آياتى كه اين معنا
را افاده كند بسيار است و اما اينكه در تفسير جمله كان له وزرها و وزر من
عمل بها گفته: كلمه مثل در تقدير است، از نظر لفظ و ظاهر، حرف
بدى نيست، و عيبى ندارد كه بوسيله آن تقدير تناقضى را كه ميان اين روايات و آيات
مطابق آن و ميان آيه(لا تَزِرُ وازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرى)[6] و امثال آن مانند(لَيُوَفِّيَنَّهُمْ رَبُّكَ أَعْمالَهُمْ)[7] به چشم
مىخورد، بر طرف نمود، زيرا اگر بگوئيم باب كننده سنت بد همه وزرهاى عاملين آن را
به گردن مىگيرد، و خود عاملين، مسئول نيستند بر خلاف آيه اولى سخن گفتهايم، و
اگر بگوئيم باب كننده و عاملين، شريك در وزر هستند بر خلاف آيه دومى سخن گفتهايم،
اما اگر بگوئيم باب كننده و دستور دهنده، مثل وزر عامل را دارد، بر خلاف هيچ يك از
اين دو آيه حرف نزدهايم.
اين به حسب
لفظ و ظاهر آيات بود، و اما بر حسب حقيقت بايد بگوييم همانطور كه
[4] و آنان كه بخدا ايمان آوردند و فرزندانشان هم در ايمان،
پيروانشان شدند ما آن فرزندان را به آنها برسانيم و از پاداش و عمل فرزندان هيچ
نكاهيم كه هر شخصى در گرو عملى است كه اندوخته و كسب كرده است سوره طور، آيه 21
[5] ما آنچه را كه ايشان از پيش فرستادند، و آنها( كه بعدا خواهد
رفت) را در نامه عمل ايشان مىنويسيم. سوره يس، آيه 12
[6] هيچ گناهكارى وزر و گناه ديگرى را نمىكشد. سوره انعام، آيه
16.
[7] محققا پروردگار تو همه را به جزاى نيك و بد اعمالشان
مىرساند. سوره هود، آيه 111.
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 12 صفحه : 336