responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی    جلد : 12  صفحه : 222

بيان آيات‌

اين بيست و سه آيه سوم از آياتى است كه به دنبال آغاز سوره كه در باره استهزاى كفار به كتاب خدا و پيغمبرش و درخواست آيتى غير قرآن بود ايراد مى‌شود. در اين آيات خداى سبحان آغاز خلقت جن و انس و دستور دادنش به ملائكه و ابليس كه بر او سجده كنند، و سجده ملائكه، و امتناع ابليس را كه از جن است، و رجم او و گمراهى بنى آدم به دست او، و به كرسى نشستن قضاى خدا در سعادت متقين و شقاوت گمراهان، را بيان مى‌كند.

[معناى خلقت انسان از:(صَلْصالٍ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ)]

(وَ لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ مِنْ صَلْصالٍ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ).

راغب در مفردات گفته: اصل معناى صلصال عبارت است از صدايى كه از هر چيز خشكى چون ميخ و امثال آن به گوش برسد، و اگر گل خشكيده را هم صلصال گفته‌اند كه در قرآن هم آمده‌(مِنْ صَلْصالٍ كَالْفَخَّارِ)[1] و (مِنْ صَلْصالٍ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ‌)- از گل خشكيده‌اى از لايه‌اى متعفن بدين جهت است كه وقتى روى آن راه مى‌روند صدا مى‌كند. كلمه صلصله به معناى آب باقيمانده است، و از اين جهت صلصلة گفته‌اند كه حكايت از صداى حركتش در مزاده (مشك) مى‌كند. و بعضى گفته‌اند صلصال به معناى گل متعفن است كه از صل اللحم- گوشت گنديد گرفته شده است‌[2].

راغب در خصوص كلمه حمإ گفته: حمإ و حماءة گلى سياه و متعفن است. و در باره اين آيه:(مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ) گفته: بعضى‌ها گفته‌اند يعنى لايه‌اى متغير[3]. و در خصوص لم يتسنه گفته: معنايش اين است كه لم يتغير- متغير نشده و در باره هاى آخر آن گفته كه هاى استراحت است‌[4].

و مقصود از اينكه فرمود:(وَ لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ) ابتداى خلقت انسان است، به دليل اينكه در جاى ديگر در باره خلقت آدمى از گل مى‌فرمايد:


[1] از كلوخى چون سفال. سوره الرحمن، آيه 14.

[2] مفردات راغب، ماده صلل .

[3] مفردات، ماده حمى .

[4] مفردات راغب، ماده سنة .

نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی    جلد : 12  صفحه : 222
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست