خواننده روشن است و حاجتى به بيان ندارد.

و از جمله اختلافات ايشان اختلاف نظرهايشان در وجه اتصال جمله‌(لَهُ مُعَقِّباتٌ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَ مِنْ خَلْفِهِ ...)، به ما قبل است، كه برخى‌[1] از ايشان گفته‌اند: متصل است به جمله‌(سارِبٌ بِالنَّهارِ). كه معنايش گذشت. و بعضى ديگر گفته‌اند: متصل است به جمله‌(اللَّهُ يَعْلَمُ ما تَحْمِلُ كُلُّ أُنْثى‌) و يا به جمله‌(عالِمُ الْغَيْبِ وَ الشَّهادَةِ) و معنايش اين است كه همانطور كه خداوند حمل هر حامله و يا غيب و شهادت را مى‌داند همچنين نگهبانان را بر ايشان گمارده تا حفظشان كنند. بعضى‌[2] ديگر گفته‌اند: متصل است به جمله‌(إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ)، و معنايش اين است كه رسول خدا 6 بوسيله ملائكه محفوظ است. و ليكن حق اين است كه متصل است به جمله‌(كُلُّ شَيْ‌ءٍ عِنْدَهُ بِمِقْدارٍ)، كه بنوعى آن را بيان مى‌كند، و در سابق گذشت.

و نيز از جمله موارد اختلاف مفسرين اختلافى است كه در ربط و اتصال جمله‌(إِنَّ اللَّهَ لا يُغَيِّرُ ما بِقَوْمٍ ...)، كرده‌اند، يكى‌[3] گفته: متصل است به آيه‌(وَ يَسْتَعْجِلُونَكَ بِالْعَذابِ ...)، و معناى مجموع آن دو اين است كه هر چند بر نزول عذاب عجله مى‌كنند و ليكن خداوند عذاب نمى‌فرستد مگر بر كسى كه بداند وضعش دگرگون شده است، حتى اگر بداند كه در جمعيتى كسانى هستند كه بعدها ايمان مى‌آورند و يا از صلبشان كسانى متولد مى‌شوند كه ايمان خواهند آورد بر آن جمع عذاب نمى‌فرستد.

بعضى ديگر گفته‌اند: آيه مذكور متصل است به جمله‌(سارِبٌ بِالنَّهارِ) و معناى مجموع آن دو اين است كه وقتى ملوك و امراء مرتكب گناه شدند در حقيقت از رسم عبوديت بيرون گشته، و استحقاق حفاظت خود را باطل ساخته و مستوجب عذاب مى‌شوند. و اين وجه با وجه قبلى از سياق كلام دورند، و حق مطلب اين است كه آيه مذكور تعليل جمله‌(يَحْفَظُونَهُ ...)، و بيان علت اين است كه چرا خداوند او را حفظ مى‌كند، و توضيحش در سابق گذشت.

(هُوَ الَّذِي يُرِيكُمُ الْبَرْقَ خَوْفاً وَ طَمَعاً وَ يُنْشِئُ السَّحابَ الثِّقالَ).

كلمه سحاب - به فتحه سين- چون جمع بود صفت آن را نيز جمع آورده، فرمود: ثقال .

و يريكم از ارائه است كه يا به معناى اظهار و نشان دادن چيزيست كه قابل رؤيت‌

[1] تفسير الكبير، ج 19، ص 19.

[2] تفسير التبيان، ج 6، ص 228، ط نجف.

[3] تفسير الكبير، ج 19، ص 22.