نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 11 صفحه : 267
در اينجا همسر عزيز
كه ريشه اين فتنه بود به سخن آمده به گناه خود اعتراف مىنمايد و يوسف را در ادعاى
بىگناهيش تصديق مىكند و مىگويد: الآن حق از پرده بيرون شد و روشن گرديد،
و آن اين است كه من با او بناى مراوده و معاشقه را گذاشتم، و او از راستگويان است،
و با اين جمله گناه را به گردن خود انداخت، و ادعاى قبلى خود را كه يوسف را به
مراوده متهم كرده بود تكذيب نمود، و به اين هم اكتفاء نكرد، بلكه بطور كامل او را
تبرئه نمود كه حتى در تمامى طول مدت مراوده من، رضايتى از خود نشان نداد، و مرا
اجابت نكرد.
در اينجا
برائت يوسف از هر جهت روشن مىگردد، زيرا در كلام همسر عزيز و گفتار زنان اشراف
جهاتى از تاكيد بكار رفته كه هر كدام در جاى خود مطلب را تاكيد مىكنند، يكى آنكه
نفى سوء را بطور نكره در سياق نفى و با زيادتى من و با اضافه
كلمه تنزيه آورده، و در نتيجه هر گونه بدى را از او نفى كردند و
گفتند ما هيچگونه بدى از او نديديم ديگر آنكه همسر عزيز علاوه بر
اعتراف به گناه، تقصير را منحصر به خود كرد و گفت:(أَنَا
راوَدْتُهُ عَنْ نَفْسِهِ) و شهادت خود به راستگويى يوسف را با چند
ابزار تاكيد مؤكد نمود: يكى اينكه حرف ان را بكار برد، دوم اينكه
حرف لام را استعمال كرد، سوم اينكه جمله را اسميه آورد و گفت:(وَ إِنَّهُ لَمِنَ الصَّادِقِينَ) و اين اعتراف و تاكيدها هر بدى را كه
تصور شود از او نفى مىكند چه فحشاء باشد، چه مراوده و چه كمترين ميل و رضايت، و
چه دروغ و افتراء، و مىفهماند كه يوسف به حسن اختيار خود از اين زشتيها دورى كرد،
(نه اينكه برايش آماده نبود و يا مصلحت نديد و يا ترسيد).
بطورى كه از
سياق برمىآيد اين جملات از كلام يوسف است، و گويا اين حرف را بعد از شهادت زنان
به پاكى او و اعتراف همسر عزيز به گناه خود و شهادتش به راستگويى او و داورى
پادشاه به برائت او زده است.
هر چند در
ابتداى آن ندارد قال ذلك ... و ليكن از اين قبيل حكايت قولى در قرآن
بسيار است كه بدون آوردن كلمه گفت و يا گفتند ، خود گفتار را نقل
نموده، از آن جمله مثلا فرموده:(آمَنَ الرَّسُولُ بِما أُنْزِلَ
إِلَيْهِ مِنْ رَبِّهِ وَ الْمُؤْمِنُونَ كُلٌّ آمَنَ بِاللَّهِ وَ مَلائِكَتِهِ
وَ كُتُبِهِ وَ رُسُلِهِ لا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِنْ رُسُلِهِ)[1] كه تقديرش
قالوا لا نفرق ... ، است، و نيز فرموده:
[1] پيغمبر بدانچه از پروردگارش به او نازل شده ايمان دارد و
مؤمنان نيز همگى به خدا و فرشتگان و كتابها و پيغمبران او ايمان دارند ميان هيچ يك
از پيغمبرانش فرق نمىگذاريم. سوره بقره، آيه 285.
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 11 صفحه : 267