انداخته، و خلاصه آن چنان در دل شوهرش تسلط و تمكن داشته كه با ديدن همه آن آيات، مع ذلك او را بر خلاف آيات و شواهد معتقد كرده است.

و بنا بر اين مى‌توان گفت كه زندانى شدن يوسف به دستور يا توسل همين زن بوده. او اين پيشنهاد را كرده تا تهمت مردم را از خود دفع كند و هم اينكه يوسف را بر جرأت و مخالفتش ادب نمايد، باشد كه از اين به بعد به اطاعت و انقياد وى درآيد. جمله‌(وَ لَئِنْ لَمْ يَفْعَلْ ...) هم كه در حضور زنان اشرافى مصر گفته بود به خوبى بر اين معنا دلالت مى‌كند.

[رؤياى دو همزندانى يوسف 7 و تعبير خواب آن دو توسط يوسف 7]

(وَ دَخَلَ مَعَهُ السِّجْنَ فَتَيانِ ...) كلمه فتى به معناى غلام و برده است، و از سياق آيه برمى‌آيد كه دو زندانى نامبرده بردگان پادشاه بوده‌اند، رواياتى هم كه به زودى خواهد آمد- ان شاء اللَّه تعالى- اين معنا را تاييد مى‌كند.

(قالَ أَحَدُهُما إِنِّي أَرانِي أَعْصِرُ خَمْراً)- و اگر اين جمله را به جمله‌(وَ دَخَلَ ...) عطف نكرده و نفرموده: و قال احدهما براى اين است كه بفهماند نقل خواب آن دو بلافاصله پس از دخول در زندان نبوده، بلكه بعد از گذشتن مدتى در زندان اين خواب را ديده و نقل كرده‌اند، هم چنان كه اين گفتارشان كه گفتند در خواب مى‌بينيم و جواب يوسف كه گفت اى رفقاى زندانى‌ام بر اين معنا اشعار دارد.

جمله ارينى بطورى كه ديگران هم گفته‌اند حكايت حال گذشته است، و جمله‌(أَعْصِرُ خَمْراً) به معناى اين است كه انگور را مى‌فشردم تا خمر درست كنم، و اگر انگور را خمر ناميده به اعتبار آن صورتى است كه در آينده به خود مى‌گيرد (و خمر مى‌شود)، و معناى آيه اين است: در بامدادى يكى از آن دو به يوسف گفت: من در عالم رؤيا ديدم كه براى تهيه شراب، انگور مى‌فشارم.

(وَ قالَ الْآخَرُ إِنِّي أَرانِي أَحْمِلُ فَوْقَ رَأْسِي خُبْزاً تَأْكُلُ الطَّيْرُ مِنْهُ)- يعنى مرغ به آن نان نوك مى‌زد و اين خواب ديگرى بوده كه رفيق ديگرش ديده. آن گاه آن دو گفتند:(نَبِّئْنا بِتَأْوِيلِهِ إِنَّا نَراكَ مِنَ الْمُحْسِنِينَ). و در اين آيه شريفه در حقيقت با ذكر گفتار آنان اكتفاء كرد از اينكه بگويد: قال و قال ، و اين خود از تفنن‌هاى لطيف قرآن است.

ضمير ها در كلمه بتاويله به رؤيا برمى‌گردد، هر چند كلمه رؤيا ذكر نشده، و ليكن سياق دلالت بر آن دارد و با جمله‌(إِنَّا نَراكَ مِنَ الْمُحْسِنِينَ) درخواست تعبير خواب خود را تعليل كردند. نريك به معناى (مى‌بينيم تو را نيست، بلكه به معناى) اين است كه:

در باره تو معتقديم كه از نيكوكاران هستى، چون سيماى نيكوكاران را در تو مى‌بينيم.