دست خود، آب گرفته و روبروى آفتاب آن آب را به زمين پرت مى‌كنند، و در هنگام ظهر عبادت خود را تجديد مى‌كنند، به اين طريق كه گلى تقديم آن هيكل مى‌كنند، و در تقديس آتش، به جاى گل، روغن مصفى تقديمش مى‌كنند همانطور كه براى اله آتش تقديم مى‌كنند، و اين تقديس از همه تقديس‌هاى ديگرشان مهم‌تر و مقدس‌تر است، و نام آن، هوم و يا هوما و رغيب است.

برهما به شكل مرد داراى ريشى بلند در مى‌آيد كه به يك دست، سلسله كائنات را دارد، و به دست ديگر، آن ظرفى كه آب حيات آسمانى در آن است در حالى كه بر مركب هما سوار است،- هما عبارت است از مرغى الهى كه به كركس و عقاب شبيه است-.

و اما برهمان پسر برهماى بكر است و برهما او را از دهان خود بيرون آورد، كه شرحش گذشت، و نصيبش را چهار كتاب مقدس به نام فيداس قرار داد، و چهار كتاب مقدس كنايه است از چهار كلمه‌اى كه او هر يك را با يك دهان از چهار دهانش تكلم كرده.

و چون برهمان خواست تا با مثل خواهرانش ازدواج كند برهما به او گفت: تو براى درس و نماز متولد شده‌اى، بايد كه از علاقه‌هاى جسمانى دورى كنى، ولى برهمان به قول پدرش قانع نشد، در نتيجه برهما بر او غصب كرد و او را با يكى از زنان جنى شرير كه آنها را اسوره مى‌گويند ازدواج داد و نتيجه اين ازدواج ولادت براهمه شد، و براهمه عبارتند از كاهنان مقدس كه تفسير كتاب فيداس مخصوص ايشان است، و نيز گرفتن نذوراتى كه هندى‌ها دارند به عهده ايشان است.

و اما كشتريا صنف جنگجويان براهمه را زاييد، و قايسيا صنف اهل زراعت هنود را، و سودرا صنف بردگان براهمه را، بنا بر اين براهمه چهار صنفند.[1] غير بستانى گفته‌اند كه: كيش برهميه به چهار طبقه تقسيم شده است طبقه اول براهمه كه عبارتند از علماى مذهب، طبقه دوم ارتشى‌ها، طبقه سوم كشاورزان، و طبقه چهارم تجار، و بقيه طبقات اجتماع يعنى زنان و بردگان در آن كيش مورد اعتناء واقع نشده‌اند، و ما در تفسير آيه شريفه‌(يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا عَلَيْكُمْ أَنْفُسَكُمْ ...)[2] در جلد ششم در ذيل يك بحثى علمى از كتاب ما للهند من مقولة تاليف ابو ريحان بيرونى پاره‌اى از وظايف براهمه و عبادات آنان را در اين تفسير نقل كرديم، و همچنين پاره‌اى از مطالب از كتاب ملل و نحل ، تاليف شهرستانى‌

[1] دائرة المعارف بستانى، ج 5، ص 375- 376، ط: بيروت.

[2] سوره مائده، آيه 105.