responsiveMenu
فرمت PDF شناسنامه فهرست
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
نام کتاب : حرکت و زمان در فلسفه اسلامی 2 نویسنده : مطهری، مرتضی    جلد : 1  صفحه : 91

مناط تشخص از نظر مرحوم آخوند

مرحوم آخوند این حرف را قبول ندارد و حرفی می‌زند که ابتدا فارابی آن‌ را گفته است و ایشان این حرف فارابی را در فلسفه خود زنده کرده است . فارابی حرفی زده است که با " اصالت وجود " تطبیق می‌کند ، گر چه برای‌ فارابی اصالت وجود مطرح نبوده است و لذا بدون ذکر برهان این حرف را بیان کرده است . حرف مشهور و معروف فارابی این است که " تشخص به‌ وجود است " . یعنی آن اموری که بنا به نظر قدما شی‌ء را " شخصی " می‌کند ، هیچ کدام از آنها با نظر به ذات و ماهیتشان سبب تشخص نمی‌شوند . یعنی همین طور که انسان به حسب ماهیت کلی است ، انسان سفید هم کلی‌ است . کوچک شدن دایره ، کلیت را نقض نمی‌کند و کلیت سر جای خودش‌ باقی است و باز هم قابل صدق بر کثیرین است . اگر یک میلیون قید هم به‌ آن بزنیم و آن قیدها از قبیل ماهیتی باشند که ضمیمه شده باشند به ماهیت‌ اول ، ممکن است که به صورت کلی منحصر در فرد در بیاید ، اما باز هم " کلی " ای است که منحصر در فرد است . ضم ماهیت به ماهیت ولو اینکه‌ هزاران ماهیت به یکدیگر ضمیمه شود ، هیچ وقت کلی را شخصی نمی‌کند و یک‌ امر متشخص ایجاد نمی‌کند . بلکه مفهوم ذهنی تا در مرحله ذهن است قابل‌ صدق بر کثیرین است ، ولو اینکه ماهیت کلی نباشد و همان چیزی باشد که به‌ آن می‌گوئیم " ماهیت جزئی " . و همانطور که شیخ هم به آن توجه کرده‌ است ، حتی تصوراتی که از جزئیات داریم هم قابل صدق بر کثیرین است . شخص معینی را در نظر بگیریم که صورتی از او در ذهن ما هست ، مثلا تصوری‌ که از مرحوم آقای بروجردی داریم . ممکن است کسی بگوید که این تصور جزئی‌ است ، زیرا فقط بر یک فرد صدق می‌کند . در حالی که این مطلب درست‌ نیست . چون بیش از یک فرد در خارج ندارد بر بیش از یک فرد صدق‌ نمی‌کند . اگر به فرض محال بتوان شخص
نام کتاب : حرکت و زمان در فلسفه اسلامی 2 نویسنده : مطهری، مرتضی    جلد : 1  صفحه : 91
   ««صفحه‌اول    «صفحه‌قبلی
   جلد :
صفحه‌بعدی»    صفحه‌آخر»»   
   ««اول    «قبلی
   جلد :
بعدی»    آخر»»   
فرمت PDF شناسنامه فهرست