جامعه و تاریخ - مطهری، مرتضی - کتابخانه مدرسه فقاهت

نام کتاب : جامعه و تاریخ نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 84

اختیار را انکار کرده‌اند و آنچه به نام آزادی پذیرفته‌اند در حقیقت آزادی‌ نیست ، و برخی دیگر برعکس ، اصل آزادی را پذیرفته و قانونمندی تاریخ را نفی نموده‌اند . اکثر جامعه‌شناسان اصل علیت و آزادی را غیر قابل جمع‌ دانسته و به علیت گراییده و آزادی را نفی کرده‌اند .
هگل ، و به پیروی او مارکس ، طرفدار جبر تاریخ است . از نظر هگل و مارکس آزادی جز آگاهی به ضرورت تاریخی نیست . در کتاب مارکس و مارکسیسم از کتاب آنتی دورینگ تألیف انگلس نقل می‌کند که : " هگل نخستین کسی بود که رابطه آزادی و ضرورت را دقیقا نشان داد . از نظر او ، آزادی همانا درک ضرورت است . ضرورت به همان اندازه‌ نابیناست که درک نشود . آزادی در استقلال رؤیایی نسبت به قوانین طبیعت‌ نیست ، بلکه در شناخت این قوانین و در امکان به کار انداختن اصولی آنها در جهت مقاصد معینی است . این مطلب چه در مورد قوانین طبیعت خارجی و چه در مورد قوانین حاکم بر وجود جسمی و روحی خود انسان صادق است " [1] .
و نیز در آن کتاب پس از بحثی مختصر درباره اینکه انسان تحت شرایط خاص تاریخی و در جهتی که آن شرایط تعیین کرده‌اند می‌تواند و می‌باید اقدام‌ کند ، می‌گوید : " در واقع شناخت این داده‌ها عمل انسان را مؤثرتر خواهد ساخت . هر اقدام در جهت مخالف این داده‌ها به منزله واکنش

[1] مارکس و مارکسیسم . ص 249 ( ضمیمه پنجم ) .

نام کتاب : جامعه و تاریخ نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 84

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست