نام کتاب : آشنایی با علوم اسلامی 1 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 145
بپرسیم ( معنی این لفظ چیست ؟ ) معنی لفظ را میدانیم ولی حقیقت و کنه
معنی بر ما مجهول است . سؤال از حقیقت و کنه معنی است . مثلا اگر
بپرسیم : ( انسان چیست ؟ ) مقصود این نیست که لغت انسان برای چه معنی
وضع شده است . همه میدانیم که لغت انسان برای همین موجود خاص دوپای
راست اندام سخنگو وضع شده است . بلکه سؤال از این است که ماهیت و
حقیقت انسان چیست ؟ بدیهی است که پاسخ صحیح چنین سؤالی جز یک چیز
نمیتواند باشد . یعنی ممکن نیست که چند پاسخ متعدد همه صحیح باشد .
پاسخی که به اینگونه سؤالات داده میشود ( تعریف حقیقی ) خوانده میشود .
تعریف لفظی بر تعریف حقیقی مقدم است . یعنی اول باید مفهوم لفظ را
مشخص کرد و سپس آن معنی مشخص شده را تعریف حقیقی کرد . والا موجب
مغالطه و مشاجرههای بیجا خواهد شد .
زیرا اگر لفظی معانی لغوی یا اصطلاحی متعددی داشته باشد و این تعدد
معانی مغفول عنه باشد ، هر دستهای ممکن است معنی و اصطلاح خاصی را منظور
نظر قرار دهند و آن را تعریف کنند ، غافل از این که هر کدام از اینها
چیزی را در نظر دارد غیر از آن چیزی که دیگری در نظر گرفته است و بیجهت
با یکدیگر مشاجره میکنند .
عدم تفکیک معنی لفظ از حقیقت معنی موجب میگردد که احیانا تحولات و
تطوراتی که در معنی لفظ پدید آمده است به حساب حقیقت معنی گذاشته شود
. مثلا ممکن است لفظ خاصی ابتدا در
نام کتاب : آشنایی با علوم اسلامی 1 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 145