انسان و سرنوشت - مطهری، مرتضی - کتابخانه مدرسه فقاهت

نام کتاب : انسان و سرنوشت نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 58

آزادی و اختیار

در اینجا است یک سؤال پیش می‌آید و آن اینکه اگر ما قضا و قدر الهی‌ را مستقیما و بلاواسطه علل و اسباب با حوادث مرتبط بدانیم ، دیگر آزادی‌ و اختیار بشر مفهومی نخواهد داشت . و اما با قبول اصل علیت عمومی آیا می‌توان آزادی و اختیار بشر را قبول کرد ، یا اینکه اصل علیت عمومی نیز با آزادی و اختیار بشر منافات دارد ؟ آیا تنها راه عقیده به آزادی و اختیار بشر این است که اعمال و افعال بشر و ارا ده او را با هیچ علت‌ خارجی مربوط ندانیم و نظر اول از سه نظر گذشته را بپذیریم ؟ بسیاری از متفکرین قدیم و جدید چنین گمان کرده‌اند که اصل علیت عمومی‌ با آزادی و اختیار بشر منافات دارد ، و ناچار به اراده به اصطلاح " آزاد " ، یعنی به ارا ده‌ای که با هیچ علت ارتباط ندارد ، قائل شده‌اند و در حقیقت صدفه و اتفاق و گزاف را ، ولو در مورد اراده بشر ، پذیرفته‌اند . ما در پاورقیهای جلد سوم اصول فلسفه ثابت و مبرهن کردیم که گذشته از اینکه اصل علیت عمومی نه قابل انکار است و نه استثناء پذیر ، اگر رابطه‌ اراده را با علتی ماورای خود انکار کنیم ، باید بپذیریم که اعمال و افعال‌ بشر بکلی از اختیار او خارج است ، یعنی به جای اینکه بتوانیم با قبول‌ نظر عدم ارتباط ضروری اراده با علتی از علل ، نوعی اختیار برای بشر ثابت‌ کنیم ، او را بی‌اختیارتر کرده‌ایم . بشر مختار و آزاد آفریده شده است ، یعنی به او عقل و فکر و اراده داده‌ شده است . بشر در کارهای ارادی خود مانند یک سنگ

نام کتاب : انسان و سرنوشت نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 58

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست