نام کتاب : انسان و سرنوشت نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 108
دیگران تدریجا و قدم به قدم در اثر آشنایی اصولی با این گونه مسائل و
تعمق و تفکر زیاد توأم با توسل به قرآن مجید و کلمات رسول اکرم ( ص ) و
ائمه دین مخصوصا علی ( علیه السلام ) به این حریم راه یافتهاند .
بعضی از دانشمندانی که در عصر ما زندگی میکردهاند با آنکه از لحاظ طرز
تفکر اجتماعی و تجزیه و تحلیل آن مسائل از خود شایستگی نشان میدهند ،
وقتی که به این گونه مسائل میرسند همان اندازه دچار سرگیجه میشوند که
متکلمین میشدند . برای نمونه ، احمد امین مصری صاحب کتابهای فجرالاسلام و
ضحی الاسلام و ظهر الاسلام و یوم الاسلام را میتوان ذکر کرد .
احمد امین در بررسیهای اجتماعی تا حد زیادی از خود شایستگی نشان میدهد
، اما در این گونه مسائل همان اندازه ناتوان است که متکلمین ناتوان
بودهاند . احمد امین در آخر فجرالاسلام فصلی تحت عنوان جبر و قدر باز کرده
است ، اما مجموعا فهمیده میشود که از نظر او اعتقاد به تقدیر با عقیده
جبر مساوی است . احمد امین باور نمیکند که اخبار تقدیر صحتی داشته باشد
، همان طوری که نمیتواند باور کند نهج البلاغه از حضرت علی ( علیه السلام
) است . البته او از این جهات گناهکار نیست ، سرمایه علمی او به او
اجازه قبول نمیدهد . اصولا باید دانست دانشمندی که سرمایهاشمنحصر به
علوم اجتماعی است ، چه اروپایی و چه مصری و چه ایرانی ، هرگز قادر نیست
با آن سرمایه در تاریخ معارف اسلامی اظهار نظر نماید .
تاریخ نویسان و شرق شناسان اروپایی هر وقت در این مسأله اظهار نظر
کردهاند ، یا رسما اسلام را یک دین جبری معرفی کردهاند یا مدعی شدهاند که
عقیده قضا و قدر در قرآن نیست و در صدر اسلام
نام کتاب : انسان و سرنوشت نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 108