نام کتاب : انسان و ایمان نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 50
حواس و ادراکات حسی او .
گفتیم که انسان کارهای تدبیری خویش را با نیروی عقل و اراده انجام
میدهد ، برخلاف کارهای لتذاذی که به حکم احساس و میل صورت میگیرد معنی
اینکه به حکم عقل انجام میگیرد این است که نیروی حسابگر عقل ، خیر و
کمال و یا لذتی را در دور دست میبیند و راه وصول به آن را که احیانا
صعبالعبور است کشف میکند و طرح وصول به آن را میریزد و معنی اینکه با
نیروی اراده انجام میگیرد این است که در انسان قوه وابسته به قوه عقل
وجود دارد که نقش اجرا کننده مصوبات عقل را دارد و احیانا برخلاف همه
میلها و همه جاذبهها و کششهای طبیعی مصوبات عقلانی و طرحهای فکری را به
مرحله عمل در میآورد .
یک دانشجو ، طبیعت جوانیش او را به سوی خواب و خوراک و آسایش و
شهوترانی و بازیگوشی میخواند ، اما عقل حسابگرش که از یک طرف به مال و
بال آور این کارها ، و از طرف دیگر به عاقبت عافیت آفرین سختکوشیها و
بی خوابیها و چشم از شهوت و لذت پوشیدنها میاندیشد ، به حکم مصلحت به
او فرمان میدهد که شق دوم را انتخاب کند در این هنگام انسان حکم عقل را
که مصلحت است بر حکم طبیعت که لذت است ترجیح میدهد همچنین یک بیمار
از دوا نفرت دارد ، از نوشیدن دوای تلخ و بدمزه رنج میبرد ، اما به حکم
عقل مصلحت اندیش و با نیروی اراده حاکم بر میلها ، دوای تلخ بدمزه را
میخورد .
عقل و اراده هر اندازه نیرومندتر باشند فرمان خود را بهتر بر طبیعت -
علی رغم تمایلاتش - تحمیل مینمایند .
نام کتاب : انسان و ایمان نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 50