نام کتاب : انسان و ایمان نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 51
انسان در فعالیتهای تدبیری خود همواره یک طرح و نقشه و یک تئوری را
در مرحله عمل پیاده میکند انسان هر اندازه از ناحیه عقل و اراده تکامل
یافتهتر باشد ، فعالیتهایش بیشتر تدبیری است تا التذاذی ، و هر اندازه
به افق حیوانیت نزدیکتر باشد فعالیتهایش بیشتر التذاذی است تا تدبیری
، زیرا فعالیت حیوان همه التذاذی است در حیوان احیانا فعالیتهایی که
نشان میدهد برای هدفها و نتیجههای دور دست است دیده میشود از قبیل لانه
ساختنها ، مهاجرتها ، جفتگیریها و تولید نسلها ، ولی هیچیک از آنها
آگاهانه و از روی وقوف به هدف و از روی تفکر برای پیدا کردن راه وصول و
انتخاب وسیله صورت نمیگیرد بلکه با نوعی الهام جبری و غریزی از ماوراء
، صورت میگیرد انسان از نظر فعالیتهای تدبیری تا آنجا دایره فعالیتش
گسترش مییابد که فعالیتهای التذاذیش را هم در بر میگیرد ، یعنی برنامه
ریزیهای مصلحتی تا آنجا ممکن است به دقت پی ریزی شود که لذتها در کادر
مصلحتها قرار گیرد و هر لذتی در عین اینکه لذت است مصلحت هم باشد و هر
فعالیت طبیعی در همان حال که پاسخگویی به دعوت طبیعت است ، اطاعت
فرمان عقل نیز باشد اگر فعالیت تدبیری ، فعالیتهای التذاذی را زیر پوشش
خود قرار دهد ، و اگر فعالیتهای التذاذی ، بخشی از طرح کلی برنامه عام
تدبیری زندگی قرار گیرد ، طبیعت با عقل ، و میل با اراده ، انطباق
مییابند .
فعالیت تدبیری به حکم آنکه بر محور یک سلسله غایات و اهداف دوردست
میگردد ، خواهناخواه نیازمند به طرح و برنامه و روش و انتخاب وسیله
برای وصول به مقصد است ، و تا آنجا که جنبه فردی دارد ، یعنی یک فرد ،
خود برای خود تدبیر میکند ، طراح و
نام کتاب : انسان و ایمان نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 51