نام کتاب : فلسفه تاریخ 1 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 86
ده هزار تومان دو هزار تومان تمام شود ، یعنی با آن ده هزار تومان بجای
یک فرش ، پنج فرش عرضه میدارد او آن فرش را کمتر از ده هزار تومان
نمیتواند به بازار عرضه بدارد ولی کسی که از ماشین استفاده میکند میتواند
مثلا به پنج هزار تومان عرضه بدارد این امر جبری است که محصول اول از بین
میرود ، این دیگر اختیاری و انتخابی نیست نظامات اقتصادی ، خودش را بر
انسان تحمیل میکند .
اما مسائل اخلاقی و معنوی ، پیچش دست خود ماست ، این متد اخلاقی را
انتخاب کنیم یا آن متد را ما ناچاریم آنچه را که در اختیار ماست تابع
آن چیزی قرار بدهیم که در اختیار ما نیست ( جبرا اینجور میشود ) مسائل
اقتصادی خودش را به ما تحمیل کرده و ما نمیتوانیم از جبر او آزاد باشیم
و باید او را داشته باشیم ، در نتیجه همیشه بشر مسائل اخلاقی و معنوی را
تابع آن قرار میدهد این مطلب فی حد ذاته تا حدی مطلب درستی است (
همیشه باید جنبه های مثبت و منفی حرفها هر دو را گفت ) در اینکه وجدان
انسان در بسیاری از مواقع تابع ضرورتهای عملی است نمیتوان شک کرد .
به عنوان مثال ذکر این داستان ، مناسب به نظر میرسد : شخصی بود نجف
آبادی به نام " آقا شیخ محمد حسن " ، خیلی مرد خوبی بود و اندکی در
کارها وسواس داشت ، مخصوصا در طهارت ، نجاست و وضو گرفتن رفت مکه و
برگشت مثل اینکه همان سال حاجی کویتیها بود و با ماشین رفتند آنجا وسیله
نبود یک آفتابه آب داشتند که پانزده نفر میبایست با آن وضو بگیرند
گفت من آنجا دیدم خیلی ساده با یک استکان آب هم میشود وضو گرفت .
آدمی که در مدرسه جده همیشه یک رودخانه آب از جلویش رد میشود ، خیلی
دیر یقین پیدا میکند که صورتش را شست یا نشست اما آنجایی که بیش از
یک استکان آب وجود ندارد زودتر هم یقین میکند آب قلیل خودش احکامی
دارد ، ولی مردمی که همیشه سر و کارشان با آب لوله و آب جاری و استخر
داخل حیاط است ، کم کم طهارت با آب قلیل به
نام کتاب : فلسفه تاریخ 1 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 86