- مدرسه فقاهت
- کتابخانه مدرسه فقاهت
- کتابخانه تصویری (اصلی)
- کتابخانه اهل تسنن
- کتابخانه تصویری (اهل تسنن)
- ویکی فقه
- ویکی پرسش
- مدرسه فقاهت
- کتابخانه مدرسه فقاهت
- کتابخانه تصویری (اصلی)
- کتابخانه اهل تسنن
- کتابخانه تصویری (اهل تسنن)
- ویکی فقه
- ویکی پرسش
|
||||
| نام کتاب : شرح منظومه 2 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 53 | ||||
|
3 - مطلب اول : اصل علیت غائی بر سراسر هستی حکمفرما است ما از سه مطلبی که در بیت‌های گذشته آمده بود بر خلاف ترتیب کتاب منظومه ، مطلب دوم و سوم را که یکی مربوط به رابطه‌ء علت فاعلی و علت غائی و دیگری مربوط به حرکت طبعی و قسری بود بیان کردیم ، باقی مانده مطلب اول که مربوط است به عمومی اصل علیت غائیه . یعنی اینکه هر جا که علیت هست همانطور که ناگزیر علت فاعلی وجود دارد علت غائی نیز وجود دارد و اصل علیت غائیه بر سراسر کائنات و مخلوقات اعم از مجرد و مادی و اعم از ذی شعور و غیر ذی شعور حکمفرما است .گفتیم که عقیده‌ء حکماء الهی این است که هر فعلی برای غایت و هدفی به وجود می‌آید هر فاعلی کار خود را برای هدف و غایتی انجام می‌دهد . > آیا در مطلق حرکات است یا در خصوص حرکات انتقالی ، که همیشه در ملاء و محیط عائق دار صورت می‌گیرد ؟ اگر نظرشان به این بوده است که خاصیت قسر این است که و لو به عائق و مانع برنخورد دوام پیدا نکند ، آنچنانکه از استدلال حاجی سبزواری ( اذ مقتضی الحکمه والعنایه . . . ) بر می‌آید البته میان نظر قدیم و جدید تضاد است . و اما اگر نظرشان در عدم دوام قسر به این است که چون همه‌ء حرکات ( مکانی و انتقالی ) خواه طبعی و خواه قسری در ملاء صورت می‌گیرد و حرکت طبعی می‌تواند در صورتی که نیروی معاوق کمتر از نیروی طبیعت باشد ادامه پیدا کند ، ولی حرکت قسری به نسبت معاوق‌ها از نیرویش کاسته می‌شود تا به حد صفر برسد ( و اما اگر فرض کنیم حرکت مکانی در خلاء صورت گیرد و برای همیشه ادامه پیدا می‌کند ، چنانکه شیخ گفته است " لولا مصادمه الهواء المخروق لوصل الحجر المرمی الی سطح الفلک " ، در این صورت اختلاف نظر میان علماء قدیم و جدید از میان بر می‌خیزد . ( برای تفصیل بیشتر به " خاتمه " این فصل مراجعه شود ) . ( ایضا رجوع شود به جلد سوم " اصول فلسفه و روش رئالیسم " ، مقاله‌ء نهم . ) |
||||
| نام کتاب : شرح منظومه 2 نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 1 صفحه : 53 | ||||
|
www.eShia.ir