مورد تأكيد قرار گرفته، چيست؟ و به تعبير ديگر، درون و جانمان را بايد از چه چيزهايى شستشو دهيم، و به چه امورى بياراييم؟

پاسخ: بايد درون جان را از هوا و هوس و رذائل اخلاقى شستشو دهيم. در روايت زيبايى مى‌خوانيم كه امام صادق عليه السلام به يكى از اصحاب مورد اعتمادش به نام سماعة بن مهران فرمود: شما بايد لشكريان عقل و جهل را بشناسيد.

سماعه عرض كرد: از كجا بشناسيم؟ شما برايمان بيان فرماييد.

امام صادق عليه السلام هفتاد و پنج صفت رذيله را به عنوان لشكريان جهل، و هفتاد و پنج صفت فضيلت را به عنوان لشكريان عقل معرفى كرد.

به عنوان نمونه «خير» را در صف لشكريان عقل، و «شرّ» را جزء سپاهيان جهل شمرد. از «ايمان» به عنوان يكى از افراد سپاه عقل و از «كفر» به عنوان يكى از لشكريان جهل ياد كرد. «عدالت»، «شكران نعمت» و مانند آن در صف سپاهيان عقل، و «ستم» و «كفران نعمت» را در صف لشكريان جهل قرار داد. [1]

از اين روايت زيبا، كه مطالعه آن را به همه خوانندگان محترم توصيه مى‌كنم، استفاده مى‌شود كه آفتها و رذائل اخلاقى، كه بايد آنها را از درون جان پاكسازى كرد، يكى و دو تا و ده تا و مانند آن نيست. بلكه فقط هفتاد و پنج مورد آن در اين روايت آمده است.

راه تهذيب نفس:

سؤال: پس از اطّلاع بر اين مطلب كه روح خود را از چه صفاتى بايد پاكسازى كرد، و به چه صفاتى بايد آراست، اكنون اين سؤال مطرح مى‌شود كه: راه رسيدن به اين مقصود كدام است؟ و با توجّه به اين كه طىّ اين راه پرپيچ و خم خطرناك است و بدون راهنما راهى بجايى نمى‌توان برد، چه بايد كرد؟

[1]. اصول كافى، ج 1، كتاب العقل و الجهل، ح 14.