آرى، افكار و نيّات درونى، آثارى بر جسم و روح انسان مى‌گذارد كه فرشتگان از آن آثار پى به نيّات ما مى‌برند.

به قول شاعر: «از كوزه برون همان تراود كه در اوست».

نامه اعمال در آيات قرآن:

براى تكميل اين بحث، به دو سلسله از آياتى كه در مورد نامه اعمال است، اشاره مى‌كنيم:

1. در آيات 18- 16 سوره ق مى‌خوانيم:

« «وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ وَنَعْلَمُ مَا تُوَسْوِسُ بِهِ نَفْسُهُ وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ* إِذْ يَتَلَقَّى الْمُتَلَقِّيَانِ عَنِ الْيَمِينِ وَعَنِ الشِّمَالِ قَعِيدٌ* مَّا يَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلَّا لَدَيْهِ رَقِيبٌ عَتِيدٌ»؛ ما انسان را آفريديم و وسوسه‌هاى او را مى‌دانيم، و ما به او از رگ قلبش نزديكتريم! (به خاطر بياوريد) هنگامى را كه دو فرشته راست و چپ كه ملازم انسانند اعمال او را دريافت مى‌دارند؛ انسان هيچ سخنى را بر زبان نمى‌آورد مگر اينكه همان دم، فرشته‌اى مراقب و آماده براى انجام مأموريّت (و ضبط آن) است!».

سؤال: با توجّه به اينكه خداوند متعال عالِم بر همه چيز، و به تعبير آيه مورد بحث از رگ گردن انسان نيز به او نزديكتر است، چه نيازى به مراقبينى چون فرشتگان است تا اعمال انسان را ثبت و ضبط نمايند؟ و در يك جمله كوتاه فرشتگان حافظان اعمال چه كاره‌اند؟

جواب: امام صادق عليه السلام در پاسخ اين سؤال، دو نقش براى فرشتگان مورد بحث بيان كرده است: [1]

الف) نظارت فرشتگان تأكيدى است بر علم وآگاهى پروردگار، تا بشر بيشتر مراقب اعمال خويش باشد. اگر انسان يك ناظر داشته باشد شايد توجّهى نكند، امّا چنانچه احساس كند چندين نفر ناظر اعمال او هستند دقّت بيشترى خواهد كرد.

[1]. تفسير نورالثقلين، ج 5، ص 522.