هدف از سوگندها: توجّه به معاد و قيامت‌

در مورد آسمان و ستارگان كه خداوند متعال به اين دو سوگند ياد كرده بحث كوتاهى داشتيم، و تفكّر و انديشه پيرامون اين مخلوقات شگفت‌انگيز جهان آفرينش، ما را به سمت توحيد و آفريننده آنها سوق داد، و به همان نسبت كه انديشه و مطالعات هر كس در مورد آنها عميق‌تر باشد، بر عمق و غناى ايمانش به خالق آنها نيز افزوده مى‌گردد.

در ادامه و به عنوان مقسم‌له (آنچه خداوند براى آن قسم ياد كرده) به مسئله مهمّ قيامت و جهان پس از مرگ اشاره شده، كه مكمّل بحث توحيد و يكتاپرستى است. و از آنجا كه در دادگاه عدل الهى در روز قيامت يكى از مهمترين امور، بلكه قوام دادگاه به پرونده متّهمين است، لهذا ابتدا اشاره‌اى به نامه اعمال بندگان مى‌كند:

« «إِنْ كُلُّ نَفْسٍ لَّمَّا عَلَيْهَا حَافِظٌ»؛ قسم به آسمان و ستارگان درخشان كه هر كس مراقب و محافظى دارد».

فرشتگانِ محافظِ اعمالِ ما انسانها بسيار دقيقند. ريز و درشت را مى‌نويسند، و چيزى از قلم آنها نمى‌افتد. آنها حتّى از نيّتهاى ما اطّلاع دارند. شخصى از امام موسى بن جعفر عليه السلام پرسيد. دو فرشته‌اى كه مأمور ثبت اعمال انسان هستند، آيا از اراده و تصميم باطنى او به هنگام گناه يا كار نيك نيز با خبر مى‌شوند؟

امام عليه السلام فرمود: آيا بوى چاه فاضلاب و عطر يكى است؟

راوى عرض كرد: نه!

امام فرمود: هنگامى كه انسان نيّت كار خوبى كند نفسش خوشبو مى‌شود! فرشته‌اى كه در سمت راست است (و مأمور ثبت حسنات مى‌باشد) به فرشته سمت چپ مى‌گويد: برخيز كه او اراده نيك كرده است .... امّا هنگامى كه اراده گناهى كند نفسش بدبو مى‌شود! فرشته سمت چپ (كه مأمور ثبت گناهان است به فرشته سمت راست مى‌گويد برخيز كه او اراده معصيت كرده است ...). [1]

[1]. تفسير نمونه، ج 26، ص 226.