همان طور كه طالبان آب چشمه، هر كس به اندازه ظرف آبى كه به همراه دارد مى‌تواند از چشمه آب بردارد. بنابراين، اين تفاوتها از ناحيه خداوند نيست، بلكه از جانب خود ماست.

توصيف قرآن از زبان پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله:

پس از خداوند متعال، بهترين شخصى كه مى‌تواند تعريف و توصيفِ جامع و دقيقى از قرآن داشته باشد، بى‌شك شخص پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله است. مخصوصاً اگر مخاطب حضرتش ظرفيّت مناسبى در برابر معارف الهى داشته باشد. بدين جهت پاى سخنان آن حضرت كه خطاب به معاذ بيان فرمودند، مى‌نشينيم:

«يا مَعاذُ! انْ ارَدْتَ عَيْشَ السُّعَداءِ

؛ اگر مى‌خواهى زندگى سعادتمندانه‌اى داشته باشى،

وَ مَيْتَةَ الشُّهَداءِ

؛ و به بالاترين مقامات، يعنى مقام شهدا دست يابى،

وَالنَّجاةَ يَوْمَ الْحَشْرِ

؛ و اگر طالب نجات در روز قيامت هستى،

وَالْامْنَ يَوْمَ الْخَوْفِ‌

؛ به دنبال پناهگاهى براى روزى هستى كه همگان ترسانند،

وَالنُّورَ يَوْمَ الظُّلُماتِ‌ [1]

؛ و در پى نورى هستى كه در مراحل تاريك صحراى محشر تو را نجات دهد،

وَ الظِّلَّ يَوْمَ الْحَرُورِ

؛ و چنانچه سايبانى مى‌خواهى كه در مراحل داغ و سوزان قيامت حافظ تو از گرما باشد،

وَ الرِّىَّ يَوْمَ الْعَطَشِ‌

؛ و طالب سيراب شدن در روزى هستى كه همه عطشانند،

وَالْوَزْنَ يَوْمَ الْخِفَّةِ

؛ و خواهان سنگين شدن ترازوى اعمال نيك در روزى هستى كه كفّه اعمال سبك است،

[1]. محشر و صحراى قيامت مراحل مختلفى دارد كه در برخى از آن نياز به نور و روشنايى است، و در پاره‌اى ازآن نياز به سايبان جهت فرار از گرماى سوزان است، و در برخى از موارد نياز به آب جهت رفع عطش و تشنگى است. بنابراين جملات مذكور ناظر به مراحل مختلف صحراى محشر است، و تضادّى با يكديگر ندارد.