صافّات هم نيست، امّا تعداد صفحات اين سوره مدنى تقريباً هفت برابر سوره صافّات است. و اين نشان مى‌دهد كه آيات سوره بقره نسبت به سوره صافّات طولانى‌تر است. ساير سوره‌هاى مدنى نيز چنين هستند.

نتيجه اينكه سوره‌هاى مكّى پيرامون مبدأ و معاد سخن مى‌گويد، امّا سوره‌هاى مدنى به مسائل ديگرى مى‌پردازد. علاوه بر اين، آيات سوره‌هاى مكّى كوتاه و كوبنده، امّا آيات سوره‌هاى مدنى بلند و ملايم‌تر است.

تفاسير سه گانه، براى سوگندهاى سه گانه:

قبل از بيان تفاسير سه گانه، لازم است معناى سه واژه‌اى كه به آن سوگند ياد شده، بيان شود.

1. «صافّات» اين كلمه به معناى صف كشيدگان است، و «صفاً» به معناى صفوف منظّم.

2. «زاجرات» به كسانى گفته مى‌شود كه جلوى مشكلات و مفاسد را مى‌گيرند.

3. «تاليات» كسانى هستند كه پيوسته ذكر خدا را بر لب جارى مى‌سازند.

تفسير اوّل: فرشتگان‌

طبق اين تفسير، كه غالب مفسّران آن را انتخاب كرده‌اند، خداوند متعال به سه گروه مختلف از فرشتگان سوگند خورده است:

1. فرشتگانى كه صف كشيده‌اند، و در صفوفى منظّم آماده انجام مأموريّتهاى الهى هستند، چرا كه خداوند فرشتگان فراوانى دارد كه در گروه‌هاى متعدّدى آماده انجام وظايف خويشند.

سؤال: مگر نه اينكه خداوند هر كارى را اراده كند، آن كار بوقوع مى‌پيوندد «إِذَا أَرَادَ شَيْئاً أَنْ يَقُولَ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ» [1] پس چه نيازى به فرشتگان مختلف، كه مأموريّتهاى‌

[1]. مضمون آيه مذكور در آيات متعدّدى به چشم مى‌خورد، ولى آيه مذكور آيه 82 سوره يس است.